Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imiesłów przeszły bierny

Język: polski

Cytaty

O czasowaniu bierném. Mówiliśmy wyżéj […], że słowa polskie nie mają osobnego zakończenia na wydanie formy biernéj, jednakże słowa czynne, i niektóre nijakie, mają dwie formy bierne: 1) imiesłów przeszły bierny na any, ony, ty; i 2) czas przeszły nieosobisty na no albo to zakończony [...], np. czytany, niesiony [...]. Te więc formy dopomagają nam w części do wydania tych względów, które inne języki przez osobne na słowa bierne odmiany wyrażają.

Imiesłów przeszły niedokonany i dokonany bierny kończący się na: ny, na, ne, w niektórych słowach na: ty, ta, te, i [...] w niektórych na: ły, ła, łe, np. chwalony, a, e; bity, a, e [...] legły, a, e.

Imięsłów przeszły nieosobisty bierny niedokonany i [...] dokonany, kończący się na: o, np. chwalono, uczono się i t. d.

Imiesłów przeszły bierny należy do osnowy bezokolicznika i ma właściwy sobie przyrostek -n, -na, -no, lub -en, -ena, -eno [...], np. niesion, niesiona, niesiono.

Rzec, osn. rzek-, m a formy [...]: Imiesł. teraźń. rzekąc, imiesł. przeszły bierny rzeczony, przerzeczony = wyż. wymieniony. Imiesł. teraźń. bierny rzekomy, a, e. Prócz tego były formy: rzkę, rzkąc, nie rzkąc, obok nie rzekąc i arzkąc (połączenie spójnika a z imiesłowem rzkąc, często spotykane w zabytkach staropolskich).