Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wyraz swojski

Język: polski

Cytaty

Supinum: Słowo u Łacinnikow uczestnicze (verbum participiale) inni go Imieniem uczestniczym (nomen participiale) zowią. Grecy i Polacy takoż go nie znają, lecz miasto niego innych wyrazow swojskich zażywają.

Ze względu na pochodzenie wyrazy bywają: pierwotne i pochodne, oraz swojskie i cudzoziemskie. Pierwotne są to wyrazy, które od innych nie pochodzą […]; pochodne, które od innych wyrazów pochodzą […]; swojskie t.j. właściwie polskie […]; cudzoziemskie, są to wyrazy z cudzoziemskiego języka do polskiego przybrane [...].

Zamiast cudzoziemskiego: x używamy: ks lub gz, nie tylko w wyrazach swojskich, jak: księga, ksiądz, księżyc, książę, alé i w obcych a spolszczonych.

§ 179. W wyrazach obcych piszemy ge, ke (nie: gie, kie): geografja, geometrja, generał (albo jenerał) [...] i t. p. W wyrazach zupełnie spolszczonych lub odczuwanych jako [wyrazy] swojskie piszemy gie, kie: Giedymin, Jagiełło, giermek, szwagier; bankier, likier, cukier i t. p.

Akcenty. [...] Wzmocnienie głosu na pewnej zgłosce nazywamy przyciskiem. W niektórych wyrazach swojskich przycisk posuwa się o jedną zgłoskę wstecz: okolica, wogóle, szczegóły, obce zaś zachowały przycisk rodzimy: opera, muzyka, gramatyka i t. p.