terminów gramatycznych online
wyraz obcy
Wyraz obcy. Wyraz przejęty z innego systemu jęz. i odczuwany przez rodzimych użytkowników jęz. jako nie należący do macierzystego zasobu wyrazów, zachowujący odrębne od wyrazów danego jęz. cechy fonologiczne, słowotwórcze, fleksyjne, morfonologiczne.
Cytaty
W ogóle więc spółgłosek miękkich, co oznaczają się kréskami, łagodzą się wyraźném i z doliczonemi trzemi w wyrazach obcych, będzie osiemnaście.
Tu jeszcze można przydać uwagę, że ze względu na zrozumiałość mowy, nie należy używać wyrazów obcych zamiast rodowitych, albo téż przestarzałych lub nowo, lecz nietrafnie utworzonych i nieulartych, chociażby złożone z nich wyrażenie przyjemnie do ucha wpadało.
Nie kréskuje się także w wyrazach obcych, np. aktor, rektor, honor, i t p. oraz w polskich przed ż, gdy ta spółgłoska jest przyrostkiem, np, toż, jakoż, trudnoż, i t p.
Nie wszystkie z giermańskich narodów przyjęły [dwójkę], Szwecja odrzuciła zupełnie gdy przyjęła abecadło łacińskie. Danja tak samo nie przyjęła dwójki, a zostawiła dla kilku wyrazów obcych teutońskich.
Tu są jasne dowody tęsknoty za Polsczyzną, jako jaśniejszą i pojętniejszą dla każdego Polaka, niż wyraz obcy wmieszany do książek polskich, s książek greckich lub łacińskich dawniej jescze s czasów pogańskich z owych krajów przyniesiony, a to w dziełach klasycznych dawnych greckich i łacińskich było.
Podług tego prawidła odmieniają się obce wyrazy przyjęte od Łacinników; osobliwie nazwy krajów, miast, nauk i jimiona osób.
Jabłonowski Kaz. [Kazimierz] "Tyleż mamy od wielu wieków utartych polskich prawdziwie pięknych i miłych wyrazów; a śmieją nieuki opuszczać, a zastępować obcemi [...]".
Najprzód polak obcy wyraz obraca, później pomimowolnie wraca do swego, i stawi obok, lub w środku zdania, albo na końcu i to machinalnie nie czując czyni: bo przeszkadza mu bogactwo i obfitość polskich wyrazów, tę samą rzecz oddających nawet dosadniej.
W wyrazach obcych wymawia się x jak ks: sexo (cz. seksu) płeć nexo (cz. neksu) złączenie.
W wyrazach obcych (głównie zapożyczonych z jęz.greckiego, łacińskiego lub romańskich) pisze się j po spółgłosce w zgłoskach niepoczątkowych.
Jeżeli oddajemy brzmienie wyrazu obcego, nieprzyswojonego, a wziętego z języka, który nie posługuje się alfabetem łacińskim, to należy oddać możliwie wiernie jego brzmienie z pomocą zasobu liter polskich.