Historical dictionary
of grammatical terms online

rzeczownik zdrobniały

Language: polski

Quotations

Rzeczownik [...] — zdrobniały, gdy znaczy piesczenie kogo lub czego: piesek, kijek, — zgrubiały, gdy pośmiewisko wyraża: psisko, kozlisko, kijsko.

Dodaje się e w 2gim. spadku liczby mnogiej i w zdrobniałych, gdy w 1m. spadku liczby pojedyńczej rzeczownik miał dwie spółgłoski przed samogłoską końcową, jako: skrzydeł, skrzydełko, i t. d. od skrzydło.

[…] Uwáżyć náleży, że pogłos k tak w rodzaju męzkim, jak i żeńskim (ka) i nijakim (ko) oznacza wtedy rzeczowniki zdrobniałe, jeżeli jich piérwotniki pełnią służbę rzeczowników; i tak mają zdrobniałe lub pieszczotliwe znaczenie […].

[…] Według analogiji: brusek, koƶuśek od piérwotników bruɦ, kozuɦ, urábiają się rzeczowniki zdrobniałe […].

Podajemy tu większe grupy wyrazów, w których wahania w wymowie zachodzą [...] także w zdrobniałych uformowanych od rzeczowników na -usz np. arkusik, kapelusik zam. arkuszyk, kapeluszyk.

Rozróżniamy deklinację rzeczowników: a) męską, rzecz. męskie zakończ. na spółgłoskę i zdrob. na o, b) żeńską, na a, i oraz na spółgłoskę zmiękczoną lub powstałą ze zmiękczenia, c) nijaką, na o-e, ę, d) mieszaną męskie rodowe na o i pospolite na a, nijakie obce na um.