terminów gramatycznych online
przyimek
Przyimek jest funkcjonalnie niesamodzielną częścią mowy, tworzącą jednostki składniowe w połączeniu z grupą imienną. Jego funkcja składniowa jest podobna do funkcji końcówek fleksyjnych przypadków zależnych: jest jednym z wykładników związków składniowych między częściami wypowiedzenia. [...].
Cytaty
Zdania przysłówkowe mogą się także skracać za pomocą rzeczowników słównych z przyimkami za, po.
Przyimki ze względu na ich główne znaczenie, dzielą się na: Oddalające (движетельные) [...] Zbliżające (установительные) wyrażające dokąd co się zbliża, lub gdzie się co kończy. [...] Przechodzące (переходные), wskazujące którędy co przechodzi. [...] Miejscowe (мѣстительные), wyrażające gdzie co się znajduje lub wykonywa.
Stopnie wyższe rządzą przyp. 2gim z przyimkiem od. Np. Gołąb' bielszy od śniegu.
Przy słowach dążliwych, a mianowicie z przyimka do złożonych, rzecz będąca celem dążenia, wyraża się 2gim przyp. z tymże przyim. albo téż bez niego.
Pyt. A któreż są nie odmiennemi [częściami mowy]?
Odp. Następne: Przyjimki, że najczęściej kładą się przy jimionach, lub odnoszą się do nich.
2re Przysłówki, że przy słowach kładą się zwykle, lub przymiotnikach słowowych.
3cie Spójniki, spajające czyli łączące zdania i okresy, i czasem rozłączające takowe.
4te Wykrzykniki, że się wykrzykuje w strachu nagłym gniewie, radości, lub biedzie nagłej i t. d.
Przyjimki należy stanowczo odróżniać od przysłówków, i nie mieszać w użyciu jich znaczenia. Jak przysłówki nieodstępnemi są od słów, wszędzie przed słowami się piszą; tak przyjimki nieodstępnemi są przed jimionami, to jest: rzeczownikami żywotnemi i nieżywotnemi, jakiekolwiek one noszą jimiona nazwiska lub nazwy, do wszystkich rodzajów, rzeczy i stanów też same służą.
Mamy główne przyjimki najprzód z pojedyńczych głosek i głosówek powstałe, jako to: w, we, za, ze, z, s, po. Powtóre z dłuższych głosówek; Po trzecie ze słów posiłkowych dobrane Przykład z pojedyńczych: w domu, we, mnie, ze, mną, z domu, z tobą po tobie. Z dłuższych głosówek: Bez, np. bez chleba, bez soli, bez wody, bez ognia żyć nie można.
Przyjimek ten przyciskowo mocny ze, z, wykazuje różnicę z powolno syczącym słabszym s; gdzie się używa pierwszy ze i z, tam nie tylko są mocnemi wszystkie samogłoski, ale też i owe współgłoski; a przeciwnie słabszemi są przed któremi s się używa.