terminów gramatycznych online
przyimek
Przyimek jest funkcjonalnie niesamodzielną częścią mowy, tworzącą jednostki składniowe w połączeniu z grupą imienną. Jego funkcja składniowa jest podobna do funkcji końcówek fleksyjnych przypadków zależnych: jest jednym z wykładników związków składniowych między częściami wypowiedzenia. [...].
Cytaty
Przypádkują się Rzeczowniki nie przez odmiane przypadków zakończenia, ale przez odmianę przyimków.
Przyimki niektóre są nieoddzielné od innych części mowy inné są oddzielné [...] Damy tu wiadomość o oddzielnych. Ta zaś wiadomość tym potrzebniéjszá jest, że Imiona w przypadkowaniach Angielskich nie odmieniają się, jak tylko przez przyimki. Co więc w innych językach czynią odmienné zakończenia Przypadków, abo Przedimków, to tu odmiana Przyimków tak dalece, że mówić można, że tyle jést u Anglików przypadków, ile Przyimków. Do tégo wprawienie się w należyté ich używanie przytrudniéjszé jest cudzoziemcóm.
Przyimki są tak nazywane, że się pospolicie kładą przy imieniu lub zaimku, oznaczając względy między osobami, rzeczami i wyobrażeniami.
Uważać należy przyimki w znaczeniu właściwém i przenośném. Używane pierwiastkowo w znaczeniu tylko właściwém np. my hand is on the table, moja ręka jest na stole, Edinburgh is near the sea, Edynburg jest blisko morza, i t. d. użyte późniéj zostały do wyrażania wszelkich względów jakie między wyobrażeniami zachodzić mogą, a zatém i tych, które my wyrażamy przez odmienne w każdym przypadku zakończenie rzeczowników. Stąd idzie że każdy niemal z angielskich przyimków rozmaicie się na polskie tłumaczy, jużto przez przypadki, jużto przez kilka odpowiadających mu przyimków.
Zdania przysłówkowe mogą się także skracać za pomocą rzeczowników słównych z przyimkami za, po.
Przyimki ze względu na ich główne znaczenie, dzielą się na: Oddalające (движетельные) [...] Zbliżające (установительные) wyrażające dokąd co się zbliża, lub gdzie się co kończy. [...] Przechodzące (переходные), wskazujące którędy co przechodzi. [...] Miejscowe (мѣстительные), wyrażające gdzie co się znajduje lub wykonywa.
Stopnie wyższe rządzą przyp. 2gim z przyimkiem od. Np. Gołąb' bielszy od śniegu.
Przy słowach dążliwych, a mianowicie z przyimka do złożonych, rzecz będąca celem dążenia, wyraża się 2gim przyp. z tymże przyim. albo téż bez niego.
Tak zwany przyimek gaśnie razem ze swoim przewódzcą — a właściwie jest on sługą trzech panów, bo czepia się w silném spojeniu, równie tak zwanego słowa, oraz przysłówka, niestosownie przeto otrzymał miano od jednego tylko naczelnika pochodzące.
Stosunnik .... Przyimek (praepositio).
Przyimek jest to wyraz nie używany oddzielnie, ale odnoszący się do istotnika, i dopomaga mu do wyrażenia pewnych względów myśli, których samemi przypadkami oddać nie można.
Wyrazy: na, przy oznaczają, w jakim stosunku pozostaje lampa do stołu i uczeń do stołu; Lampa stoi na stole, uczeń siedzi przy stole.
Części mowy, które wyrażają, w jakim stosunku pozostają do siebie osoby lub rzeczy, nazywają się przyimki.
Przyimkiemnazywa się wyraz nieodmienny, stanowiący składniowo nierozdzielną całość znaczeniową z rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym.