terminów gramatycznych online
wyraz złożony compositum
Wyraz złożony. Morfologicznie złożona jednostka leksykalna, oparta na dwu lub więcej rdzeniach. W zależności od struktury w. z. wyróżnia się w pol. tradycji słowotwórczej ich 3 typy: zrost, zestawienie, złożenie.
Cytaty
Zgłoskuje się zawsze tak, iżby zgłoska, czyli część wyrazu kończyła się na samogłoskę wyjąwszy w wyrazach złożonych; n. p. pie-szo, od-był.
(-) Łącznik kładzie się albo przy części wyrazu, którego koniec przenosi się do drugiego wiérsza, albo służy do połączenia dwóch, lub więcéj wyrazów, nie stanowiących wyrazu złożonego […].
[Onufry Kopczyński]"W wyrazach złożonych, a mających ostatnią zgłoskę jedno-sylabną, przedłuża się trzecia od końca, a skracają się dwie ostatnie; np. Włādysław, Bōlesław, Nōwogrod i t. d.".
W ogóle dziś pisownia wymaga zachować tę różnicę, tylko co do brzmień właściwych, każdej głosce; przed wszystkiemi dźwięcznemi spółgłoskami w osobnych i złożonych wyrazach bez warunku wszędzie się pisze be i bez; a w innych bezdźwięcznych wyrażali, uważać co spotka w składzie tychże, czy pierwszą będzie z czy s taką przyjmie dla zgodzenia z wymową.
Wyrazy: syn, grób, chodzić, zaliczamy do prostych, natomiast Zalesie, wielmożny, sąsiad, czcigodny, przedmieście ... do złożonych. Wyrazy złożone rozpadają się na: Zestawienia: Boże Narodzenie, Morskie Oko, siostra miłosierdzia, Akademja Umiejętności, myć się. Zrosty: Wielkanoc, przed Wielkanocą, Rzeczpospolita, Rzeczpospolitej (nie odmieniają się obie części!). Złożenia: bladoniebieski, muchomor, woziwoda...