Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rzeczownik zbiorowy

Język: polski
EJP 1991, 295 Definicja współczesna

Rzeczowniki zbiorowe (collectiva) są to formacje odrzeczownikowe oznaczające zbiory przedmiotów nazwanych przez podstawę słowotwórczą, np. ptactwo 'zbiór ptaków'.

Cytaty

Daléj nauczá prof. Sztochel, że rzeczowniki zbiorowe mają biernik jak mianownik […].

[…] Są w języku naszym 3 rzeczowniki zbiorowe, to jest oznaczające w liczbie pojedynczéj wielość osób, a takimi są: slaɦta, braća i kśęƶá […].

[…] Rzeczownik zbiorowy paɳstvo łączym z liczbą mnogą tych jimion włásnych […].

Rzeczowniki zbiorowe, oznaczające masę, lub przedmioty, w których odróżniamy części składowe; np. tłumu, gminu, ludu, narodu, orszaku, pułku, kraju, ogrodu...

Żołnierz, szlachcic, grosz, brzoza oznaczają nazwę jednej tylko osoby lub rzeczy, są to więc rzeczowniki jednostkowe.

Rzeczowniki: wojsko, szlachta, zboże, naród, nabiał, bielizna, liście, nasienie i t. d. oznaczają zbiór rzeczy lub osób, dlatego nazywają się rzeczowniki zbiorowe.

Osobną gromadę wśród rzeczowników tworzą tzw. zbiorowe, które uwydatniają wielkość, mnogość, złożoność przedmiotu, np. młodzież to 'zbiór dziewcząt i chłopców', dziatwa - 'zbiór dzieci', państwo - to 'pan i pani' lub 'więcej panów i pań', kozactwo to 'wielość Kozaków'.