Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

gromada trzecia

Hasło w cytatach: 3cia gromada, III gromada
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Prof. Mikłosicz, jidąc za przykładem sanskryckiéj gramatyki, podzielił starosłowiańskie spájanie na dwa główne działy: Piérwszy obejmuje spájanie spójkowe, które podzielił na 6 gromád. Do 1éj gromady zaliczył słowa piérwotne, których temáta jednozgłoskowe kończą się na spółgłoski i samogłoski i, a, u y, e. Do 2éj gromady zaliczył słowa, których temát kończy się na przydane do piérwiastku przed końcówką trybu bezokolicznego ti [...]. Do 3éj gromady zaliczył słowa, które przed końcówką trybu bézokolicznego ti kończą się na e; tę gromadę podzielił na dwa szeregi: Jeden zachowujący w czasie teráźniejszym e [...]. 2gi szereg zawiérający słowa, których temátowe e-jat przemieniá się w czasie teráźniejszym na i [...]. Do 4ej gromady zaliczył temát kończący się na i przed końcówką trybu bezokolicznego ti [...]. Do 5éj gromady zaliczył słowa, których temát kończy się na a. Tę gromadę podzielił na 4 szeregi: 1szy jest jednotemátowy [...]. 2gi szereg obejmuje słowa dwutemátowe, s których piérwszy kończy się na i, drugi na a [...]. 3ci szereg obejmujący słowa dwutemátowe, których jeden temát kończy się na spółgłoskę ɓer, drugi na a, bra [...]. 4ty szereg obejmuje słowa dwutemátowe, których jeden temát kończy się na samogłoski, drugi zaś składá się s 1go s przydaną samogłoską a [...]. Do 6téj gromady zaliczá słowa dwutemátowe, których jeden temát kończy się na u, drugi na ova [...]. Poniewáż prof. Mikłosicz podzielił 3ą gromadę na 2 szeregi, 5tą zaś na 4: przeto, ściśle rzecz biorąc, spájanie jego spójkowe rozpádá się na 10 gromád.

Te cztéry główne gromady, tak zwane konjugacyje, opisujem według budowy temátów piérwotnych czyli piérwiastków i według budowy temátów pochodnych […]. III. IlIa gromada czyli spájanie, którego znamieniem jest spójka i, obejmuje słowa jednotemátowe czynne, pochodne, których temát kończy się jak u słów szeregu 5go, IIéj gromady na spółgłoskę j tkwiącą w ostatniéj spółgłosce zmiękczonéj piérwotnika [...]. Tu náleżą słowa, których temát kończy się na j [...].

Konjugacja -ę -isz ma 2 gromady czasowników: [...] b) Czasowniki gromady trzeciej z tematem czasu przeszłego zakończonym przyrostkiem -i-, naprz. bron(i)ę : broń-i-ć.