Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

gromada piąta

Hasło w cytatach: 5ta gromada
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Dlá tego kś. Dobrowski w swojich Institutiones Linguae Slavicae veteris dialecti, wydanych we Wiedniu 1822 r., podzielił słowa na 6 gromád na podstawie zakończeń trybu bezokolicznego. 1éj gromady jest zakończenie ti po samogłosce [...]. 2éj gromady jest zakończenie ati [...]. 3éj gromady jest zakończenie ti po spółgłosce [...]. 4éj gromady jest zakończenie nąti [...]. 5éj gromady jest zakończenie eti [...]. 6éj gromady jest zakończenie iti [...].

Prof. Mikłosicz, jidąc za przykładem sanskryckiéj gramatyki, podzielił starosłowiańskie spájanie na dwa główne działy: Piérwszy obejmuje spájanie spójkowe, które podzielił na 6 gromád. Do 1éj gromady zaliczył słowa piérwotne, których temáta jednozgłoskowe kończą się na spółgłoski i samogłoski i, a, u y, e. Do 2éj gromady zaliczył słowa, których temát kończy się na przydane do piérwiastku przed końcówką trybu bezokolicznego ti [...]. Do 3éj gromady zaliczył słowa, które przed końcówką trybu bézokolicznego ti kończą się na e; tę gromadę podzielił na dwa szeregi: Jeden zachowujący w czasie teráźniejszym e [...]. 2gi szereg zawiérający słowa, których temátowe e-jat przemieniá się w czasie teráźniejszym na i [...]. Do 4ej gromady zaliczył temát kończący się na i przed końcówką trybu bezokolicznego ti [...]. Do 5éj gromady zaliczył słowa, których temát kończy się na a. Tę gromadę podzielił na 4 szeregi: 1szy jest jednotemátowy [...]. 2gi szereg obejmuje słowa dwutemátowe, s których piérwszy kończy się na i, drugi na a [...]. 3ci szereg obejmujący słowa dwutemátowe, których jeden temát kończy się na spółgłoskę ɓer, drugi na a, bra [...]. 4ty szereg obejmuje słowa dwutemátowe, których jeden temát kończy się na samogłoski, drugi zaś składá się s 1go s przydaną samogłoską a [...]. Do 6téj gromady zaliczá słowa dwutemátowe, których jeden temát kończy się na u, drugi na ova [...]. Poniewáż prof. Mikłosicz podzielił 3ą gromadę na 2 szeregi, 5tą zaś na 4: przeto, ściśle rzecz biorąc, spájanie jego spójkowe rozpádá się na 10 gromád.

Czasowniki konjugacji -ę -esz, ze względu na formę tematu czasu przeszłego, rozpadają się na 5 gromad: [...] d) Czasownik gromady piątej z rdzennym samogłoskowym tematem czasu przeszłego, naprz. pi-j-ę : pi-ć; ży-ję : ży-ć.