Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

deklinacja

Język: polski
Geneza: łac. dēclīnātiō 'odwrócenie, zgięcie; odmiana (w gramatyce)'
EJO 1999, 109 Definicja współczesna

Deklinacja. Odmiana leksemów odmiennych przez przypadki, czyli mające różne formy wyrazowe narzucane przez element kontekstu, najczęściej przez czasownik lub przyimek.

Cytaty

On appelle communement cette inflexion Déclinaison.

[...]

Deklinacja jest nachylanie czyli infleksja imion.

On appelle Déclinaison l'inflexion des Noms, ou differente terminaison des Câs.

[...]

Deklinacja jest to inflexja Imion, albo nachylenie terminacji kazusów.

Barbaryzmy Polskie [...] Popełniają się zaś: [...] 2. Nie zachowaniem Generis, a zatym Deklinacyi.

Dla przypadkowania Rzeczowników w liczbie pojedynczéj zebrać je należy we dwie tylko odmiany (deklinacje).

Tak jak Rzeczowniki, tak téż z niémi zgadzające się Przymiotniki w liczbie pojedynczéj tylko dwie, a w mnogiéj tylko jednę odmianę (deklinacyę) miéć mogą co do przypadków zawsze odmiennych.

Otóż jak rzeczowniki odmieniają się przez przypadki, tak znowu czasowniki odmieniają się przez osoby, liczby i czasy. Tamtę odmianę nazwano przypadkowaniem (deklinacyą), a tę: czasowaniem (albo z łacińska: konjugacya).

W podręcznikach Kryńskiego i Steina-Zawilińskiego były również 4 deklinacje: męska, nijaka (o - e, ę), żeńska na a, i, żeńska na spółgł. zmiękczoną).

Odmianę wyrazów przez przypadki nazywamy deklinacją.