Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

głosownia

Język: polski
EJO 1999, s. 205 Definicja współczesna

Głosownia. 1. W znaczeniu węższym synonim fonetyki. 2. W znaczeniu szerszym obejmuje zarówno fonetykę, jak i fonologię.

Cytaty

[...] Wyśledzić wzajemny stósunek do siebie tych cząstek wyrazowych i zarazem prawa i zásady, na których się ten stosunek opierá, jest zadaniem tak zwanéj głosowni. Jakkolwiek głosowniá, którą Niemcy nazywają Lautlehre, jest częścią gramatyki rozwáżającą, że tak rzekę, zewnętrzny czyli zmysłowy ustrój i budowę języka, jest jednakże nader wáżną nauką, gdyż bez dokładnego i umiejętnego poznaniá zewnętrznego ustroju i budowy języka, trudną i prawie niepodobną jest rzeczą, uporządkować i rozpoznać prawa językowe wewnętrznéj, czyli duchowéj doniosłości każdego języka [...].

Jakim tedy przemianom podlegają według pewnych práw głoski tak piérwiástkowe jak i przybyszowe w składzie wyrazów, to wykázać i wyjaśnić jest zadaniem Głosowni.

[List współplemieńca do jednego badacza polskiego] Winszuje ów professor Polakom, że myslą poprawić swoją pisownię, z wstępem do listu takowym.

Čas učy nas dosviadčnia i umienia, jak popravnie čytać i pisać povinnismy podług zasady podanej przez najbieglejšych gramatykov všech języków słaviańskich, juž vysvieconej glosovni v našem 19 stoleciu.

Malinowski Fr. Kdz [Franciszek] powiada: "Trzeba bowiem wiedzieć, że ze wszystkich dziś żyjących języków pobratymczych, sam tylko nasz język polski poszczycić się może wszechsławiańską fonetyką (głosownią)".

GŁOSOWNIA § 4. Zadanie głosowni języka polskiego polega na przedstawieniu wszystkich dźwięków tego języka, natury każdego z nich, oraz przemian, jakim one uległy w ciągu życia języka.

Ten zasób form deklinacyjnych, w ciągu szeregu stuleci samoistnego życia języka polskiego podlegał różnym zmianom, stosownie do zasad jego głosowni i pod wpływem analogji czyli upodobnienia form jednych do drugich.

Pomieszano więc dwa zupełnie różne zjawiska głosowe, nie wniknąwszy w różnicę warunków zmian: spółgłoska g zmieniła się w naszej głosowni na dz przed samogłoskami miękkiemi e lub i i miało to miejsce w zakresie deklinacji.