terminów gramatycznych online
spółgłoska podniebienna
Cytaty
Nadto dzielą się spółgłoski według organu, którym się wymawiają na wargowe: b, f, m, p, w; podniebienne: c, d, dz, l, n, t, r, s, z; gardłowe: ch, cz, dź, g, h, k, sz, ż; płynne: l, m, n, r.
O głoskach podniebiennych. 1. Liter podniebiennych głosowych mamy pięć d, ł, n, r, t. Z tych wszystkich głosek litera ł, jest najłatwiéjsza do zmiękczenia […]. 2. Głoski d, n, t, wyrabiają się wszystkie prawie jednakowém poruszeniem języka; z tą tylko różnicą, że wymawiając głoskę d silniéj dech pędzimy aniżeli przy wymówieniu t, a dla oddania n przyłożywszy język do podniebienia, dech pędzimy w kanał nosowy. Jednakże mimo to n, może spływać na samogłoskę cieńszą i; głoski zaś d, t, zwykle opierają się na grubéj samogłosce y. Jeżeli zaś głoski te spływają na cieńszą samogłoskę i, natenczas tworzy się brzmienie syczące.
[…] Spółgłoski, przy których urábianiu język działá na podniebienie, albo boczne zęby, nazywámy podniebiennemi, takiemi są: r, j […].
[…] Lecz daleko większą dowolność, jeżeli nie swawolą, widzim w zbijaniu spółgłosek podniebiennych s, z, s, v, s, jak słabego z ze spółgłoską mocną zębową s w pojedyncze brzmienie s […].
Przy wymawianiu zaś językowych, odróżniając trzy główne położenia języka, będziemy mieli: [...] b) średnio-językowe albo [spółgłoskami] podniebienne: j, które tworzy się, gdy powietrze przepływa między średnią częścią języka wzniesionego bokami ku podniebieniu; oraz spółgłoski: cz, dż, rz, sz, ż i ć, dź, ś, ź, ń.