terminów gramatycznych online
dźwięk głoska, głos artykułowany
Cytaty
W języku polskim, kto chce wyrazić ten dźwięk ktory w wymáwianiu słów słyszemy, ty litery abo figury musi znać.
Co wadzi ku każdyj figurze z osobna, słów kilka na przykłád przywiéźć, s ktorych by się mogło okazać, jaki dźwięk każdyj litery jest, i jakoby miała być wymáwiána.
Tedy wiédzmy że, y, inszy má dźwięk niż i, jako to każdy słyszy.
[...] ij ijem chléb, naijesz śię, Bo najész się, inszą rzecz znaczy, i inszy dźwięk má, jako nagiem inszá niż naijem.
Álbo téż w wymawiániu słów, jednè ledwie ná tchu człowieczym, drugié ná sámym bądź cienkim i subtélnym, bądź miązszym i grubym głosie: trzecie ná własnym przebiérániu języká sámègo, álbo téż w otwirániu i w przywiérániu warg záwisły: dla których trudno wymyśláć było liter cáłych: tám zá długim namysłem, jednè áspirátiámi, drugié áccentámi i to róznèmi, trzecié punktámi, álbo kréskami, czwartè diphtongámi znáczyli: i nie literas, ále tonos, sive tenores vocum, dźwięki álbo głos słowá własnègo przezywáli.
Ták á nie ináczéj inszè języki wszystkié, choć nie używáją inszych liter krom łácińskich, jeno już odrodzonè i nákáżonè będąc, i inszy dźwięk w sobie májąc, już téż inszè, álbo tym podobnè podpory mieć muszą.
Tegóż ypsylon używáją tèż Fráncuzowie, ále inákszym nie tym dźwiękiem.
§ 5. Głoski i litery. Mowa nasza składa się z wyrazów, a wyrazy z pojedyńczych dźwięków czyli głosek [...] Litery nie należy brać za jedno z dźwiękiem. Dźwięki słyszymy: są to wrażenia słuchowe; litery zaś czyli znaki napisane rozpoznajemy za pomocą wzroku.