Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień

Język: polski

Cytaty

On peut donner trois degréz à plusieurs noms [ad]iectifs; car nous pouvons considerer une chose en [elle] même, ou la comparer avec une autre, ou enfin [la] donner le suprême degré, ou un degré tout à fait s[u]perieur. Nous disons p. e. ce capitaine est vaillant. C[e] capitaine est plus vaillant, que l'autre. Ce capitain[e] est tres-vaillant: Dans le premier cas on appelle ce adiectif Positif, dans le second Comparatif, dans le troisieme Superlatif.

[...]

Można naznaczyć wielu adiectivom trzy stopnie, czyli gradus: albowiem możemy rzecz uważać, jak jest w sobie samej, albo ją z drugą rownać, albo nad inne wynieść lub dać jej stopień najwyższy, tak mowiemy: Ten Wodz waleczny. Ten wodz waleczniejszy niż inny. Ten wodz najwaleczniejszy. W pierwszym stopniu nazywa się adiectivum Positivum, w drugim Comparativum, w trzecim Superlativum.

Gradus, stopnie, trzy ich liczą: Gradus positivus, stopień rowny. Comparativus, wyzszy. superlativus, najwyzszy.

Przez stopnie najwięcej odmieniają się Przymiotniki, Imiosłowy, i niektóre Przysłówki ukształtowane z przymiotników.

Co do przymiotników, zapytać nie tylko o rodzaj, liczbę i spadek, lecz nadto i o stopień.

Prawidła Stopniowania Przymiotników. Z trzech stopni przymiotników (str. 9). Stopień równy po prostu tylko oznacza przymiot rzeczy, i kończy się, jak to widać w Formach IV. V. VI.

Przysłówki rządzą stopniami.

Że będąc wyrazami przymiotów i własności, mogą oznaczać ich rozmaite stopnie np. płótno białe, lilija bielsza, śnieg najbielszy.

Mają również trzy stopnie w stopniowaniu stosunkowym porównawczém. Przechodząc na drugi jego stopień: zakończone na o, zmieniają tę końcówkę na éj, np.: tanio, taniej (…)

Степени сравненія, stopnie, показываютъ качество или признакъ предмета въ различной мѣрѣ напр. rozumny, rozumniejszy, najrozumniejszy, czarny, czarniejszy, najczarniejszy.

§ 68. Mamy zatem trzy stopnie przymiotów:

1) Stopień równy, np. długi, szczęśliwy, biały i t. d.

2) Stopień wyższy, np. dłuższy, szczęśliwszy, bielszy i t. d.

3) Stopień najwyższy, np. najdłuższy, najszczęśliwszy, najbielszy i t. d.