terminów gramatycznych online
brzmienie sposób wymawiania, dźwięk
Cytaty
L. jest pospolite z inszemi językami, lecz gdy jest przekryślone u gory tak: (ł) własne Polskiemu językowi ma brzmienie, na ktore wyższych zębow językiem dotknąć potrzeba, jako: łaska.
Trafia się przez omyłkę położyć jednę literę za drugą, osobliwie, gdy podobne sobie mają brzmienie [...] b, i p, d, i t.
Język składa się z wyrazów, wyrazy z brzmień w mowie. Brzmień tych oddanie, czyli wymawianie uskutecznia się przy pomocy następnych narzędź mowy: ust, płuc, języka, zębów, podniebienia i krtani za przewodnictwem żywego głosu nauczyciela wymawiać i czytać uczącego [...]. Brzmienia oddają się w piśmie postaciami, głoski zwanemi [...].
Takie powinno być abecadło, jakie odrysowuje się w mowie całej żywej narodu, tj. ile w ustnej mowie jest różnych brzmień, dźwięków, syczeń, przycisków i dechów, tyleż powinno być liter w naszem abecadle [...].
[Stanisław Zaborowski] Niech to będzie pierwsze prawidło aby powszechnie zachowana była postać i znaczenie właściwe łacińskich liter. Ani na mało różniące się jich brzmienia zważać potrzeba, chyba że zmieniają znaczenie: wtenczas bowiem znamionami pewnemi, tę same jednak postać litery zachowawszy znaczyć głoski będzie.
Widzimy te pisma, ale brzmień nie słyszymy jak wówczas one wyrazy były wymawiane.
O stanowcem a niezbędnem odróżnianiu h od ch czyli łac. kh.
Niektórzy Polacy mało zwracają uwagi na różnicę brzmienia tych dwóch głosek.
[Zaborowski Stanisław] "Abyśmy liter właściwe zachowali brzmienie, jakie w łacińskich mają wyrażali, kiedy podobnież i w polskich brzmią... chyba że zmieniają znaczenie: to wtedy znamionami pewnemi, tę samą jednak postać litery zachowawszy znaczyć głoski trzeba".
Po spółgłoskach gardłowych k, g, i czasem nawet po ch, niezdolni jesteśmy wymówić grubego y tam nawet, gdzie ono z konieczności po nich następuje; ale wymawiamy zawsze tak, że to brzmienie dla ucha wyrównywa zupełnie brzmieniu samogłoski i.
Znak, który w piśmie oznacza jedną głoskę, nazywa się literą. [...]
Niektóre głoski, np. cz, dz ch, dzi (dź), wyrażamy w piśmie przez dwie, a nawet trzy złączone z sobą litery; zawsze jednak tworzą one jedną całość i mają jedno tylko brzmienie. Tak np. słowo czy składa się z trzech liter, a dwóch głosek.