Historical dictionary
of grammatical terms online

spółgłoska głoska

Language: polski
EJO 1999, 458 Contemporary definition

Spółgłoski. Głoski, przy których wymawianiu występuje w obrębie jamy ustno-gardłowej przeszkoda (silne zwarcie lub silne zbliżenie narządów mowy), wskutek czego nie jest możliwy przepływ powietrza przez kanał głosowy bez zakłóceń.

Quotations

Spółgłoski tak nazwane, że się nie same, ale spólnie tylko z jaką samogłoską wymówić dają: np.: b, p, w, f.

Powiedzieliśmy na początku §. 3, że spółgłoski dzielą się na pojedyńcze i podwójne czyli złożone. Złożone spółgłoski są: cz, dz, dź, ch, rz, sz, szcz.

[...] 1. Nie odmieniają się wcale tak samogłoski, jako téż spółgłoski, o których w następujących uwagach nad samogłoskami odmiennemi, żadnéj nie będzie wzmianki.

Spółgłoski są to takie głoski, przy których wymówieniu nie wystarczy samo ust otworzenie i głosu z piersi wydobycie, lecz potrzeba jeszcze koniecznie pomocy jednego z pomiędzy narzędzi mownych. Narzędzia mowne, których przy wymawianiu spółgłosek do pomocy używamy, są: gardło czyli krtań, język, podniebienie, zęby i wargi.

Spółgłoski są następujące: b, b(i), c, cz, ć, d, dz, dź, dż, f, f(i), g, h, ch, j, k, ł, l, m, m(i), n, ń, p, p(i), r, rz, s, sz, ś, t, w, w(i), z, ź, ż.

Głoski polskie dzielą się głównie na samogłoski i spółgłoski.[...] Samogłoski polskie dzielimy na otwarte: a, e, o, u, nosowe: ą, ę, cienkie: i, grube: y, pochylone: e, ó; wszystkie zaś inne litery zowią się spółgłoskami.

Spółgłoska jest to znowu głoska, która wydaje dźwięk zespolony, jakby złączony z inną literą, np. b (be), f (ef) [...].

§ 10.Spółgłoski. Spółgłoski są to szmery, powstające w pewnych miejscach jamy ustnej podczas pędu powietrza i przy zbliżeniu się lub zetknięciu ruchomego narządu mowy z nieruchomym.

Litery: a, e, i, o, u, y nazywamy samogłoskami, a wszystkie inne spółgłoskami.