terminów gramatycznych online
iloczas długość głoski
- Nauka o głoskach: Łaz/1861
- Słownik, tom III (H-K): Dor/1958–1969
Iloczas. Fonologicznie dystynktywne różnice czasu trwania segmentów fonologicznych stanowiące podstawę opozycji fonemów długich i krótkich.
Cytaty
[...] Przemian samogłosek otwartych e, o, ę, w ściśnione é, ó, ą, a ściśnionych w otwarte nie można pod ścisłe prawidła bez licznych wyjątków podciągnąć. Ta nieprawidelność zdaje się stąd pochodzić, że samogłoski e, o, wtenczas przechodziły w staréj polszczyźnie w é, ó ściśnione, gdy przez położenie swoje stawały się długiemi. Podobnież kreskowano długie a. Dziś, kiedy iloczas (prozodja) zaginął, i zwyczaj co do brzmienia ściśnionych é, ó się zmienia, nie możemy przemian tych samogłosek pod ścisłe podciągnąć prawidła. Co do ę, ą, rzecz się ma inaczéj, te bowiem z natury swéj są długiemi samogłoskami [...], ale częstokroć nie są żródłowemi, stąd pochodzi ich nieprawidelność [...].
Iloczas m IV, D. -u, Ms. -asie jęz. «czas, w ciągu którego trwa wymowa samogłoski»: Pod względem iloczasu samogłoski polskie nie układają się w symetryczne korelacje samogłosek długich i odpowiadających im krótkich. DOR. Gram. I, 116. Ustrój stopy antycznej polegał na iloczasie, na rozróżnianiu i wiązaniu sylab długich i krótkich w jednostki rytmiczne. FURM. Wers. 55. Język prasłowiański odróżniał iloczas, tzn. krótkie i długie samogłoski. SŁOŃ. Hist. 42. // L.