terminów gramatycznych online
spółgłoska mocna
Spółgłoski mocne. Spółgłoski artykułowane ze znacznym napięciem mięśni narządów artykulacyjnych, któremu towarzyszy zwiększone ciśnienie powietrza w ponadkrtaniowej części przewodu głosowego. [...] W pol. przeciwstawienie s. m. i słabych nakłada się na fonologiczną opozycję dźwięczności: s. bezdźwięczne są zarazem mocne, s. dźwięczne są słabe.
Cytaty
Z przed spółgłoskami mocnemi (c, cz, f, ch, k, p, s, sz, t) zamienia się na s.
(согласныя буквы) [...] Spółgłoski, których jest trzydzieści pięć, dzielą się 1-od, na niekréskowane (безъ знаковъ) b, c, d, f, j, h, k, ł, l, m, n, r, s, t, w, z, ż; kréskowane (со знаками) b’, ć, f’, m’, ń, p’, ś, w’, ź tudzież dź; i podwójne (двойственныя) cz, ch, dz, dź, dż, rz, sz. 2re, na mocne (твердыя) i odpowiadające im słabe (мягкiя), oraz płynne (плавныя).
Np. Taki podział znalazłem u niektórych naszych pisarzów przesadzony któż to zrozumie? Pyt. „Spółgłoski polskie są twarde, miękkie, mocne słabe... i nie foremne".
Oto dowod, Niemcy nazywają spółgłoski dźwięczne i mocne słabemi, bo krótko i słabo wymawiają, suche zaś i słabe silniej i długo wymawiają i zatem mocnemi nazywają, to dla nich służy nie dla nas takowy podział.
Pamiętać, że u nas są [spółgłoskami] mocnemi i pierwotnemi; b, c, d, dz, z, g, h, j, ł, m, n, r, s, w, a inne pozostałe słabszemi i pochodnemi i usługującemi dla tych we wszystkiem, jako swym panom i głównodowodzącym.
Stąd znowu wszystkie spółgłoski ze względu na samo ich brzmienie dzielimy na głośne albo dźwięczne, dawniej nazywane słabemi [...] i ciche albo bezdźwięczne, zwane dawniej mocnemi: p, p', t, k, k', f, f', s, ch, c, cz, ć, sz, ś.
§ 10. W języku polskim mamy następujące spółgłoski: b, b(i), c, cz, ć, d, dz, dź, di, f, f(i), g, g(i), h, ch, j, k, k(i), l, ł, m, m(i), n, ń, p, p(i), r, rz, s, sz, ś, i, w, w(i), z, ź, ż.
Wymawiając po kolei wszystkie te spółgłoski, możemy zauważyć, że wymówienie niektórych wymaga większego natężenia głosu od innych, że wypadają one z ust naszych z większą siłą, np. k, c, t, p i t. d.
Takie spółgłoski nazywają się mocne.