Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spółgłoska słaba

Język: polski
EJo 1999, 554 Definicja współczesna

Spółgłoski słabe. Spółgłoski wymawiane przy nieznacznym napięciu mięśni artykulacyjnych, stosunkowo niewielkim ciśnieniu supraglottalnym [...].

Cytaty

Na koniec można podzielić spółgłoski [...] na mocne i słabe. Słabeb, d, g, h, z odpowiadające mocne: p, t, k, ch, s

Mocna spółgłoska jest taka, która czy przed samogłoską, czy po samogłosce, zawsze ma jednakowe brzmienie, a słaba inaczéj przed samogłoską, jak po samogłosce się wymawia.

[…] Takie spółgłoski, które leżąc na końcu wyrazów i sylab oraz przed spółgłoskami mocnemi zmieniają swe brzmienie, nazywają się słabemi; przy wymawianiu tych spółgłosek narzędzia mowne działają na siebie słabo; jednak gdy słabe spółgłoski leżą rzed samogłoskami nie zmieniają swego brzmienia [...].

Jakie jest prawidło miękczenia i zamiany spółgłosek twardych? Spółgłoski słabe, miękcząc się, przechodzą w słabe, mocne zaś w mocne […].

Prefiksy z, wz, wez piszą się: a) przed słabemi spółgłoskami przez z zbawić, zgoda, zdjąć, zzuć, zmiąć, znieść, wzbić się, wezbrać... i wyjątkowo przed s, sz, ś: zsypać, zszyć, zsinieć; b) przed mocnemi s: skrócić, spiąć, wspak, westchnąć i wyjątkowo przed c, ć, cz: scedzić, sczesać; (s przed ć przechodzi na ś: ściec, ścierka.

Również zostawiają się na linii zapisanej wszystkie spółgłoski słabe, jeżeli po nich następuje jaka mocna, n. p. mow - ca , pierw - szy, traw - ka , marnotraw - stwo.