terminów gramatycznych online
rozbiór gramatyczny
Język: polski
- Część I (wstępna): Jes/1886
- Do łaskawego czytelnika: SkorM/1828
- Nauka o składni: Kam/1870
- O częściach mowy w ogólności: Bor/1830
- Przedmowa: Żoch/1838
- Spis rzeczy: Bor/1830
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
- Słownik, t. 5: Próba-R: SW/1900-1927
- Słownik, tom VII (Pri-R): Dor/1958–1969
Cytaty
Co do składni i szyku części mowy z załączonych wyciągów obrazów myśli w Samskrycie, w mowie najczęsciéj wiązanéj miarą iloczasu, tudzież iloczasu i zakończenia wiersza (kadencja), zwłaszcza w dalszym ciągu przypisów; przekonają się, że szyk wyrazów i słów w Samskrycie czyli składnia, jest wolną, do sławiańskiéj najbardziéj zbliżoną. W dalszym ciągu przypisów nastąpi rozbiór i przekład dotychczasowych wyciągów i do każdego będą przydane miary iloczasu.
§. 4. Przykłady do Rozbioru Grammatycznego. [...] L’analyse est au discours ce que la boussole est en mer. A . F. J. Fréville. La Grammaire Notée. p. VII.
Przykłady do Rozbioru Grammalycznego.
[Feliński] "Mimo to, nie sądzę jednak, żeby ten język zamożny i przedziwny w zarodzie swojim (chociaż w ostatnich czasach przez rozbiór grammatyczny i wyrobienie podniósł się bardzo wysoko) stanął już na koniec na tym udoskonalenia szczycie" [...] "Zdaje mi się, że jeszcze o języku polskim nie można powiedziéć: każdy go popsuje, ktokolwiek ośmieli się go doskonalić". I znowu daléj. "Mowa i pismo wzajemnie na siebie działają [...] Skoro wykształcone towarzystwa wprowadzają w stolicy jakie ułagodzenia do mowy, zaraz je naśladują po większych miastach i wkrótce po całym kraju".
Rozbiór, oru, lm. ory, m. [...] 3) = rozkład, roztrząsanie, analiza, rozważanie każdego szczegółu po osobno [...]. Rozbiór matematyczny. Rozbiór zdania, myśli. Rozbiór logiczny, gramatyczny [...].
Podział składni na rozbiorową czyli analityczną, która uczy poznawać pojedyncze części zdania przez rozbiór grammatyczny.
Weźmy pod rozbiór zdanie: Dusza ludzka jest nie śmiertelna.
Rozbiór, u, lm. y [...] 5. gram.: R. gramatyczny, składniowy, estetyczny. R. krytyczny.
Rozbiór [...] ∆ Rozbiór gramatyczny «ćwiczenie szkolne obejmujące zakwalifikowanie wyrazów do poszczególnych części mowy oraz opis ich formy gramatycznej».