terminów gramatycznych online
nosówka
Język: polski
- Deklinacja I (Nominativus singularis ...., Nominativus pluralis ... Locativus dualis): Łoś III/1927
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Fonetyka opisowa: Benni/1923
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
- Słownik, t. 3: N-Ó: SW/1900-1927
- Słownik, tom V (Nie-Ó): Dor/1958–1969
Zob. samogłoska nosowa
Cytaty
Nosówka, i, lm. i [...] 2. jęz. samogłoska nosowa.
Głoska, i, lm. i [...] 2. X samogłoska. Troc. G. prosta (= jedną literą pisana). G. składana (= dwiema a. trzema litrami pisana, dwugłoska). G. przez nos (= nosowa, nosówka). G. długa, krótka.
Położenie takie podniebienia miękkiego będzie więc ustno-nosowe. Takich samogłosek nosowych, czyli»nosówek«mamy dwie:
- ǫ, jak w wyrazie wąs.
- ę, jak w wyrazie kęs.
Toteż z całego tego pasa przejściowego za polskie uchodzić mogą tylko Tworków i Bieńkowice, gdzie w związku z polskiem poczuciem narodowem przejęto mnóstwo wyrazów w formie polskiej, zwłaszcza z nosówkami, z g, z brakiem rzadziej z dyspalatalizacją samogłosek a palatalizacją spółgłosek, np. końcówka 3 os. 1. mn. -ům [...].
Nosówki. § 45. Ogólny przegląd rozwoju i dziejów.
Tak samo w późniejszych zabytkach, aż do dnia dzisiejszego; jeżeli trafiają się niekiedy pewne zmiany w brzmieniu tej końcówki, mają one źródło w czynnikach fonetycznych, dzięki którym e to się pochyla przybierając brzmienie é, lub i, y, albo też staje się nosówką pod wpływem następującego nosowego m, a wreszcie niekiedy też oznacza się w zabytkach jako samogłoska długa.
Nosówki, p. samogłoski.
★Samogłoski (pełnogłoski, vocales) dzielą się: [...], d) ze względu na udział jamy nosowej: ★czyste (ustne) a, e, i, o, u, y i ★nosowe (nosówki) ę, ǫ.
Nosówka ż III, Im D. -wek 1. «samogłoska nosowa»: Już po XV w. rozszerzył się na Małopolskę wielkopolski sposób wymowy nosówki ę, która dawniej brzmiała w Małopolsce jak a nosowe. Jęz. Pol. 1950, s. 103. Tłumaczyłem, iż nazwisko tego pomorskiego diabła należy wymawiać inaczej niż my to czynimy z pomocą naszej nosówki „ę”, iż należy w tym wypadku używać trzeciego dźwięku nosowego, niegdyś bytującego w języku polskim. ŻER. Wspom. 45. [...] // L: nosowka.