terminów gramatycznych online
rodzaj czynności konsekutywny
Język: polski
Geneza: łac. consecutivus
- Nauka o budowie wyrazów (słowotwórstwo): Szob/1923
- Słowniczek: Gaert/1927
- Znaczenie i życie wyrazów: Łoś II/1925
Cytaty
Zdarzają się [...] wypadki, że przedstawiając czynność lub stan, zwracamy uwaę nie tyle na czas, zużywany przez sam przebieg wyrażanej czynności, ile na momenty, które ten czas poprzedziły lub po nim następują. W pierwszym wypadku czynność przedstawia się, jako następująca po jakiejś innej czynności lub stanie, jako ich skutek; w wypadku drugim podkreślamy przede wszystkiem trwanie rezultatu czynności lub stanu. Rodzaj, który wyraża następczość czyli skutkowość czynności, nazywa się rodzajem konsekutywnym, czyli skutkowym; przeciwnie, jeżeli podkreślamy trwanie rezultatu czynności, wydalimy ją za pomocą rodzaju definitywnego, czyli zakończonego.
Nie możemy się tu bliżej zastanawiać nad systemem prof. Szobera, może jednak nie będzie bez korzyści przedstawić jego całość, tem bardziej, że w „Gramatyce" jest on omówiony w całości, ale niema tam tablicy, któraby zestawiła i unaoczniła poglądowo wszystkie jego szczegóły [...]. Tę tablicę właśnie tu podajemy:
A. Zakres trwania rodzaj 1. niedokonany „ 2. dokonany [...]
D. Przebieg czasowy rodzaj 1. chwilowy, momentalny: mrugnąć [...]
8.skutkowy, konsekutywny dk.: pomścić
9.zakończony, definitywny dk.: zapalić
Czasowniki (verbum, słowo), wyrazy oznaczające czynności lub stany: Z uwagi na znaczenie odróżniamy: I. ★Rodzaj (postać, sposób) czynności: [...] B. ze względu na przebieg czasowy , jego charakter i wynik: 1. ★jednokrotny [...]; 2. ★wielokrotny [...]; 16. skutkowy, konsekutywny, czynność jest wynikiem faktu poprzedzającego, np. pogardzić.