Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rodzaj czynności
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: rodzaje czynności, rodzaje czynności gramatycznéj, rodzaje gramatycznéj czynności, rodzaje grammatycznej czynności
Język: polski
Geneza: kalka niem. Aktionsart
Dział: Słowotwórstwo, Semantyka (współcześnie)
EJO 1999, 496 Definicja współczesna

Rodzaj czynności (postać czynności). Niem. Aktionsart. Kategoria semantyczna czasownika wyodrębniona ze względu na sposób, w jaki może przebiegać czynność lub trwa stan. Może się wyrażać za pomocą afiksów (...), odrębnych morfemów leksykalnych lub innych środków gramatycznych.

Cytaty

Mał/1863, s. 131 Definicja

Są zatem 3 różne rodzaje gramatycznéj czynności.

A. Czynność w ścisłém znaczeniu tego wyrazu, czyli czynność przechodnia, jak zabić kogo.

B. Stan bierny czyli podleganie [...] czynności przechodniéj, jak być bitym, zostać zabitym.

C. Zachowanie się ani czynne ani bierne, z zatém nijakie, czyli czynność nieprzechodnia, jak np. wiać.

Mał/1863, s. 131

Słowa przechodnie (verba transitiva) odpowiadają obydwom pierwszym rodzajom czynności gramatycznéj.

Kam/1870, s. 61

Ze względu na wykonywane działanie, na byt lub zachowanie się osoby lub rzeczy zwanéj podmiotem, odróżniamy trzy rodzaje grammatycznej czynności: 1. Stan czynny [...] 2. Stan bierny [...] 3. Stan nijaki [...]

PolTerm/1921, s. 91

Rodzaj czynności dokonany i niedokonany; rodzaj jednokrotny i wielokrotny.

Król/1922, s. 17

Rodzaje czynności: Rodzaj niedokonany: pisałem, brał, dokonany: napisałem, wziął. Rodzaj jednokrotny: pisałem, wielokrotny: pisywałem.

Szob/1923, s. 147 Definicja

Formy rodzaju czynności wskazują 1) na zakres trwania czynności, 2) na przebieg czasowy czynności, 3) na przebieg ilościowy czynności, 4) na charakter jakościowy czynności i 5) na charakter ilościowy czynności.

Gaert/1927, s. 78 (78-81) Definicja

Czasowniki (verbum, słowo), wyrazy oznaczające czynności lub stany: Z uwagi na znaczenie odróżniamy:

I. ★Rodzaj (postać, sposób) czynności:

A. z punktu widzenia jej zakresu (aspekt): 1. ★dokonany, perfektywny, np. zrobić; 2. ★niedokonany, imperfektywny, np. robić.

B. ze względu na przebieg czasowy, jego charakter i wynik.

Gaert/1927, s. 79

Przypis: Rozróżnienie rodzajów czynności i przykłady pochodzą z pracy S. Agrella, Przedrostki postaciowe czasowników polskich, M. P. K. J. VIII; terminy polskie zaczerpnięte z [Gramatyki większej St. Szobera].

Gaert/1927, s. 97

Rodzaj czynności, p. czasowniki I.

Powiązane terminy