terminów gramatycznych online
e czyste
Język: polski
- Część II. Rozdz. 4. Pisownia czyli ortografia polska: Jes/1886
- Skłanianie rzeczowników: Malin/1869
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
Cytaty
[…] Ta tedy przewáżnie większá część temátów zmiękczonych, po których przed m, tak w starosłowiańskim jak i polskim języku, musi być koniecznie spójka e, pociągnęła za sobą przemianę o w czyste e, i po temátach twardych […].
Głoska, którą obecnie literą é (e pochylone) oznaczamy, zbliża się w wymawianiu do y [...] lub do i. Takie wymawianie tej litery jest jeszcze dość powszechném; niektórzy atoli zbliżają się w wymowie wyraźnie do czystego e.
E 1. samogłoska podniebienna a. wąska, w dzisiejszym języku piśmiennym zawsze jest otwarta, jasna. W dawnej polszczyźnie i w gwarach zachodnich dotąd daje ś. słyszeć i é pochylone, pośrednie między e i i, przechodzące w innych gwarach w czyste i, y, np. gniew-gniéw-gniw, umierać-umiérać-umirać, brzeg-brzég-brzyk itp. w piśmie aż do niedawnych czasów oznaczano je przez é. Oprócz czystego e jest jeszcze e nosowe, wyrażane w piśmie stale znakiem ę, np. język, niosę, pracę. Ani od e ani od ę żaden wyraz polski ś. nie zaczyna oprócz kilku wykrzykników.