terminów gramatycznych online
spółgłoska niby twarda
Cytaty
Spółgłoski nasze, podług różnego brzmienia swojego, dzielą się na twarde, niby twarde, miękkie i niby miękkie.
Do spółgłosek twardych należą cztéry gardłowe: g, k, h, ch, które się zowią [spółgłoski] niby twarde, jako trudne do miękczenia, i w innych jeszcze względach różniące się od twardych.
A do tego, spółgłoski niby twarde, mianowicie g, k, częściéj wprawdzie do twardych, ale czasem i do miękkich należą np. słodki słodkie, jak tani tanie; rogiem rokiem, jak koniem dropiem.
Wreszcie g, k, równie jak h, ch, nawet w odmianie grammatycznéj wielu wyrazów, na wzór spółgłosek miękkich, zatrzymują swoje brzmienie, i przybiérają jednoż z niemi zakończenie np. róg w rogu, rok w roku, słuch w słuchu, oko w oku, ucho w uchu, jak ból w bólu, pole w polu. Wypadało więc te cztéry spółgłoski odróżnić od twardych, i nazwać je [spółgłoskami] niby twardemi.
Mamy spółgłosek twardych dwanaście i tyleż miękkich, niby twardych cztéry, a niby miękkich siedm.
Końcowe lub przedkońcowe spółgłoski twarde i niby twarde zamieniają się na miękkie i niby miękkie sobie odpowiadające.
Spółgłoski niby twarde g, k, mają po dwie niby miękkie sobie odpowiadające dz ż, c cz.
Spółgłoski niby twarde g, k, biorą zawsze po sobie i, np. drogi, słodki; spółgłoski zaś h, ch, w wyrazach swojskich biorą po sobie y, a tylko w cudzoziemskich i, np. Sapiehy, chytry, historya, chimera.
Spółgłoski twarde i niby twarde pospolicie zamieniają się na miękkie i niby miękkie, gdy przybiérają bądź przez przybyt, bądź przez zamianę, końcową samogłoskę e np. płot w płocie, cnota w cnocie, bór w borze, góra w górze, ręka w ręce, noga w nodze, mogę może, piekę piecze.