terminów gramatycznych online
spółgłoska gardłowa
Samogłoski faryngalne (gutturalne, gardłowe). Spółgłoski szczelinowe artykułowane poprzez silne cofnięcie nasady języka, w wyniku czego powstaję szczelina między nagłośnią a tylną ścianką jamy gardłowej.
Cytaty
Nadto dzielą się spółgłoski według organu, którym się wymawiają na wargowe: b, f, m, p, w; podniebienne: c, d, dz, l, n, t, r, s, z; gardłowe: ch, cz, dź, g, h, k, sz, ż; płynne: l, m, n, r.
O głoskach gardłowych. 1. Głoski syczące gardłowe sz, ż, cz, dż nie mają żadnego syczącego miękkiego brzmienia. Dodawszy do nich dwie syczące odbite c, dzc, mamy sześć spółgłosek syczących, które się miękczyć nie mogą. 2. Głoski gardłowe g, k, lubo zawsze tylko na samogłoskę cieńszą i spływają, i przed samogłoską e bezpośrednio stanąć nie mogą, lecz się po nich kładzie cieńsza samogłoska i; jednakże są twardemi równie jak przydechowe ch, i h, lubo te już na grubszą y, już na cieńszą samogłoskę i spływają [...].
Przy wyrobieniu spółgłosek podniebiennych i gardłowych, język jest główném narzędziem stanowiącém rodzaj brzmienia.
Na nic bowiem nie przyda się wiadomość dziecku, że ta lub owa zpółgłoska [!] jest wargową, zębową, podniebienną lub gardłową i t. d. owszem, ostatni sposob ich wykładania wpadając w anatomię, obcy przedmiot Grammatyce szczegulnej, zwłaszcza początkowej, trudzi młode umysły, nudzi, i odstręcza.
Pierwotne spółgłoski są trojakie: 1. Podniebienne t, s, d, z, n, ł, r. 2. Gardłowe k, ch, g, h. 3. Wargowe p, f, b, w, m.
[…] Spółgłoski, przy których urábianiu język działá przy gardle, nazywámy gardłowemi, takiemi są: g, k, h, ɦ.
Samo się przez się rozumié, że postać temátu nie ulega żádnéj przemianie przed spójką i, jeżeli piérwotnik, od którego jest urobiony temát, kończy się na spółgłoski gardłowe, wargowe albo płynne […].
Według narzędzi mownych ruchomych, spółgłoski się dzielą na wargowe i językowe. […] Językowe, na podstawie narzędzi nieruchomych, w pobliżu których język działa, dzielą się na: zębowe, podniebienne i gardłowe.
Podług narzędzi mownych dzielą się spółgłoski nieme na wargowe, tj. takie, które za pomocą warg wymawiamy, jak: b, p, f, w; daléj na gardłowe, które za pomocą gardła wymawiamy, jak: k, g, ch, h; i zębowe, które za pomocą języka i zębów wymawiamy, jak: t, d.
Środkujące między 1em a drugiem prawidłem, i kończące się na spółgłoski czysto gardłowe g, k, i gardłowo dechowe h, ch, nieuginające się w 7m przypadku liczby pojed. i w pierwszym przypadku liczby mnogiej, zatem ma to prawidło osobne i zawiera wszystkie na te spółgłoski kończące się rzeczowniki pierwotne, pochodne, zdrobniałe rozmaite i składane ile jich tylko jest.
[Kucharski Andrzej]„Nie nazywajmy głoski c-h przydechem mocniejszym, ale głoską gardłową przydechową bo taką jest w języku greckim".
SPÓŁGŁOSKI [...] Przeciągłe Głośne Ciche [...] Spółprzeciągłe. Spółsyczące dz c. Spółszumiące dź cz. Doraźne. Gardłowe [Głośne] g [Ciche] k. Zębowe [Głośne] d [Ciche] t. Wargowe [Głośne] b [Ciche] p.
1.Pierwszy podział spółgłosek podług organów artykulacyi („narzędzi mownych"):
a). Wargowe: p, b, — f, w.
b). Zębowe: t, d,— s, z — c, dz — ł, n (nazywają się one także: językowo- zębowe).
c) . [Spółgłoski] Gardłowe k, g — ch, h.
d). Podniebienne cz, dż — sz, ż — r, rz; ć, dź — ś, f — j, l, ń.
Przy wymawianiu zaś językowych, odróżniając trzy główne położenia języka, będziemy mieli: [...] c) tylnio-językowe, zwane gardłowemi: k, g, ch, h.
Gardłowe, p. spółgłoski.
Spółgłoski (consonantes) rozróżniamy: A. Ze względu na miejsce artykulacji: ★wargowe (bilabialne, dwuwargowe), ★wargowo-zębowe (labialno-dentalne), ★przedniojęzykowe: ★zębowe (dentalne) i ★dziąsłowe (alweolarne), ★średniojęzykowe, ★tylnojęzykowe (gardłowe, gutturalne).