Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

palatalizować, spalatalizować

Hasło w cytatach: palatalizować
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
  • Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923

Cytaty

Nie ma oczywiście mowy o tem, aby na całym obszarze słowiańskim, we wszystkich narzeczach były wymawiane jednakowo, bo — pominąwszy ogólne momenty — nosowość szczególnie usposabia do przesunięć artykulacji, a zastępstwo prasłow. nosówek w poszczególnych językach wskazuje rzeczywiście na różnice dialektyczne. Nosówka przedniojęzykowa, która palatalizowała poprzedzającą spółgłoskę, brzmiała co do swej wartości ustnej jak otwarte e lub ä, miejscami może nawet już jak wysokie i przednie a; nosówka tylnojęzykowa brzmiała jak o lub å.

Ale rozwijają się nowe tendencje: wprawdzie tylne spółgłoski k g są w dalszym ciągu wrażliwe na palatalizację (bokiem Kiernik kielich kilo, pospolite kielner, bogiem ginąć gieolog giełda gips), ale już ch (h) się wyłamuje, a w ogóle trzeba stwierdzić, że przednie samogłoski i e ę już od dawna nie palatalizują poprzedzających spółgłosek (tego tępy młotem, denko, winem panek, pewny pęcherz....).