Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

łamogłoski
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: łamogłoska
Język: polski
Dział: Ortografia (współcześnie)
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • Ogólne wykłady poprzedzające: Nał/1774
Definicja współczesna

Litery spółgłoskowe

Cytaty

Nał/1774, s. 8 Definicja

W jednej Szczegolności Litery nazywają się: Głoski (Voyelles). W drugiej Szczegolności są Litery nazwane łamogłoski albo społ-głoski (Consonnes).

Kor/1961, s. 39

Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].

Terminologia. Litera vocalis nasalis — litera głoska przez nos, brevis — krótka, longa — długa, diphthongus — dwogłoska, kilkogłoska (właściwa), consonans — spółgłoska, łamogłoska, brzmiąca; syllaba — syllaba, spójka, accentus — akcent.

Ciekawostki

Nał/1774 - neologiczne złożenie: łamać + głoska = o spółgłoskach, przy powstawaniu których powietrze wydychane z płuc napotyka na przeszkody (= łamie się) w jamach nasady. Tak rozumiane spółgłoski nie mogą powstać bez realizowanych równocześnie samogłosek (zob. hasła: łamanie głosu; głoska). Choć można byłoby to odnieść do zjawisk fonetycznych, to kontekst, w którym termin ten jest w omawianej gramatyce użyty, wskazuje na zagadnienie ortograficzne. Nb. termin ten występuje w tym dziele rzadko.

Powiązane terminy