terminów gramatycznych online
stosunki składniowe
- Dane morfologiczne: BdC/1915
- Odmiennia (fleksja) uwagi ogólne: Łoś III/1927
Stosunek składniowy zachodzi między składnikami zdania pojedynczego lub zdaniami składowymi w zdaniu złożonym. Może być wspórzędny (szereg lub parataksa) a. niewspółrzędny (związek składniowy lub hipotaksa), wtedy wyrażany składnią zgody, rządu a. przynależności. (EJP 378)
Cytaty
W polskim myśleniu językowym wykładniki stosunków międzywyrazowych i składniowych znajdują się albo na końcu wyrazu, jeżeli są z nim zrośnięte w jedną nierozdzielną całość morfologiczną (t.zw. «końcówki» deklinacyjne i koniugacyjne inclusive «zero»), albo są ruchome i ze swym tematem wymawianiowo nie złączone, zajmując zawsze miejsce przed tym tematem (t.zw. przyimki czyli prefiksy ruchome przy przypadkach imion), albo nareszcie są także ruchome, ale zarazem luźne, ta że mogą zajmować dowolne miejsce w stosunku do wyrazu, z którym są związane morfologiczno-semazjologicznie [...].
Odmiana polega na tem, że wyraz znaczeniowo niezmienny, przybierając różne końcówki, nabywa zdolności wyrażania różnych stosunków składniowych względem innych wyrazów, z któremi wchodzi w skład zdania.