Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wyobrażenie proste

Hasło w cytatach: wyobráżenia proste, wyobráżenie proste
Język: polski

Cytaty

Figura simplex – wyobrażenie proste, nomen compositum – wyobrażenie słączone a. słożone, sententia – zupełność mowy.

Wyobráżenia imion wiele są? Dwie. Ktore? Proste, jáko słuszny, mocny. Złożone, jáko niesłuszny, niemocny. Figurae nominum quot sunt? Duae. Quae? Simplex, ut decens, potens. Composita, ut indecens, impotens.

Figurae nominum quot sunt? Duae. Quae? Simplex, ut decens, potens: Composita, ut indecens, impotens.

Wyobráżenia imion wiele są? Dwie. Ktore? Proste / jáko słuszny / mocny: Złożone / jáko niesłuszny/ niemocny.

Figurae verborum quot sunt? Duae. Quae? Simplex ut lego: Composita ut negligo negligis negligit.

Wyobráżenia słow wiele są? Dwa. Ktore. Proste jáko czytam: Złożone jáko zámieszkawam zámieszkawasz zámieszkawa.

Figura est triplex, wyobrażenie jest trojakie: simplex ut ductio, proste jako prowadzenie, composita: ut inductio, złożone, jako wprowadzenie, decomposita ut superinductio, więcej niż złożone, jako przyprowadzenie.

Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.

Terminologia Reguł [...].

Figura simplex — wyobrażenie proste, nomen compositum — słączone, słożone, gradus comparativus — stępień przyrównający, superlativus — przewyszający, tempus (im)perfectum — czas przeszły (nie)zupełny, (nie)spełny.

Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.

Terminologia [...].

Figura simplex — wyobrażenie proste, composita — dwojakie, złożone; thema — początkowe słowo, comparatio — przyrównywanie, przypodobanie (s. 354), gradus positivus — stopień pierwszy, prosty, comparativus — przyrównywający, superlativus — przewyższający, tempus (im)perfectum — czas (niemal) przeszły.