terminów gramatycznych online
treść 'znaczenie'
Język: polski
- Budowa wyrazów: Łoś II/1925
- Czasowanie. Zaimek osobisty. Osobowanie. Liczbowanie. Rodzajowanie. Trybowanie: Czep/1871–1872
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- Nauka o budowie wyrazów (słowotwórstwo): Szob/1923
- Nauka o znaczeniu wyrazów (semantyka): Szob/1923
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Wstęp. O zdaniu w ogólności: Kras/1897
- Znaczenie i życie wyrazów: Łoś II/1925
Treść nazwy, wyrażenia. W logice zespół cech przyporządkowywanych systematycznie danemu wyrażeniu przez użytkowników jęz.
Cytaty
Naturalną urodę przedmiotu np. chłop, zeszczuplamy, gdy sobie wyobrażamy, że tenże jest albo szczuplejszéj kibici, albo szczuplejszéj treści, albo szczuplejszéj postaci, tj. kibici i treści zarazem.
Treść jest szczuplejsza, kiedy przedmiot jest: I. Lichszy, bo niby mały, a nędzny; cecha n w końcówce yna (ina) [...]. II. Młodszy [...]. III. Junacki, tj. choć tęgi, dziarski, ale nie dojrzały wiekiem, doświadczeniem lub rozwagą; cecha k z podgłosem a.
Rzeczowniki najawne, tj. istniejące na jawie czyli w naturze, a nieżywotne jedne -a a drugie -u przybiérają; tu stanowi przegub (kibić słowa) przy względzie na znaczenie (treść słowa).
Jądro [...] a, lm. a, n. [...] 5) Jądrem wyrazu, gram. są te głoski, które jego treść stanowią bez końcówek, np. człowiek-a widzia-łem; tu człowiek, widział, są jądrami wyrazów człowieka, widziałem (Żoch.).
Bezokoliczny wyraz słowa ma postać rzeczownika, kończy się zwykle na ć, i w zdaniu jest dopełnieniem; wyraża samo tylko znaczenie i niejako treść słowa, bez oznaczenia okoliczności czasu, osoby, liczby i rodzaju […].
Siła orzekająca czasownika nie spoczywa jednak w jego treści, tj. w źródłosłowie, lecz w jego formie, tj. w końcówce osobowej.
Treść wyrazu. Wyrazy [...] coś wyrażają lub oznaczają, są więc symbolami pewnych treści psychicznych. Tę wartość symboliczną otrzymują wyrazy dzięki temu, że wchodzą w ustalone przez zwyczaj społecznojęzykowy związki skojarzeniowe i łączą się wskutek tego z jakiemś wyobrażeniem, pojęciem lub stanem wzruszeniowym.
Związek między treścią znaczeniową wyrazu a jego materjałem głoskowym opiera się na skojarzeniach, ustalonych przez zwyczaj społeczno-językowy. Jeżeli psa nazywamy wyrazem pies, a kota – wyrazem kot i nigdy odwrotnie, to dzieje się dzięki temu, że pod wpływem otoczenia, od którego nauczyliśmy się języka, przyzwyczailiśmy się z głoskami, składającymi się na te wyrazy, kojarzyć takie a nie inne treści.
§ 350. W funkcji wykrzykników są też w użyciu wyrazy, które obok treści pojęciowej mają, lub raczej miały niegdyś własności uczuciowe i z czasem mocą tradycji stały się konwencjonalnemi znakami pewnych uczuć, np. biada, niestety stp niestoty, przypuszczalnie z okrzyku nastojcie stcz. nastojte, przebóg, masz tobie, precz, wierę i t. d.
§ 402. Zmiana znaczenia wyrazu dokonywa się dwojako: [...] treść znaczeniowa wyrazu zmienia się o tyle tylko, że wzbudza wśród ogółu ludzi nastrój uczuciowy różny od tego, który jej przedtem towarzyszył, co się nazywa zmianą znaczenia na meljoratywne lub pejoratywne (dodatnie lub ujemne), albo też treść znaczeniowa niknie i wyraz staje się znakiem formalnym.