końcówka przymiotnikowa

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Such/1849
• Łaz/1861
• Oż/1883
• Jes/1886

Przymiotniki [...] niedorodzajowe, które jeszcze rzeczownikowy krój dochowały w Mianowniku l. poj., a témi są [...] te, które w rodz. nij. już przymiotnikową końcówkę -e przybrały.

[...] Końcówki rzeczowników, mianowicie w 1, 4 i 5. przypadku liczby mnogiéj, zależą także od ich znaczenia; pod tym względem dzielą się rzeczowniki na osobowo-męskie i rzeczowe: [...] do rzeczowych zaś należą tylko imiona zbiorowe ludzi (np. naród, lud), imiona niewiast (np. kobieta, pani, matka, panna), imiona źwierząt jakiego bądź rodzaju (np. koń, wilk, klacz, cielę), i imiona wszystkich rzeczy zmysłowych i myślnych [...]. Ten podział jest ważny w gramatyce, ponieważ do tego znaczenia rzeczowników stosują się także końcówki zaimków, przymiotników, liczebników i czasowników [...].

[…] Rzeczowniki; hrabia, burgrabia, margrabia, sędzia, przybierają obok tejże odmiany, w 2, 3 i 4 p. także końcówki przymiotnikowe […].

Rząd-ca, Rząd-czyni; a nie Rządź-ca, Rządź-czyni, i złożone pod nad i t. d. Wychod-ca, a nie Wychodź-ca, Nagrod-ca, a nie Nagrodź-ca; Wyrod-ca a nie Wyrodź-ca; Rodowod-ca, a nie Rodowodź-ca, i wiele podobnych. Wyjątek stanowią przymiotnikowe końcówki jeżeli rzeczownik chcemy wymówić jak przymiotnik na ki; wtedy pierwotne d opuszczamy, a na tem miejscu dobieramy pochodne przyciskowe dz, np. mówimy Gród, grodowy i grodź-ki, ulica Grodź-ka, zamiast grodu albo grodowa, jak mamy sad, sadowa.

Zatem na te dwie spółgłoski nie mamy wcale końcówek przymiotnikowych.

Dział X. Końcówki przymiotnikowe i zbiorowe na two stwo, rzecz. wspólnych.

Zaimkową zaś nazywa się dlatego, że jak zaraz niżej zobaczymy, zaimki podług niej odmieniają­ce się, nie mają końcówek przymiotnikowych.