Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

podmiot gramatyczny

Język: polski

Cytaty

Podmiot gramatyczny odpowiada na pytanie kto? co? i kładzie się w 1-ym przyp. […].

Gdy podmiot właściwy wyrażony jest w jednej z form powyższych, nazywamy go podmiotem gramatycznym. Podmiotem gramatycznym nazywamy taki podmiot właściwy (najważniejszy wyraz podmiotu zdania), od którego jednocześnie zależą wszystkie wyrazy określające podmiot właściwy. Np. w zdaniu: dał się słyszeć tępy szczęk żelaza o żelazo, podmiotem zdania są wyrazy: tępy szczęk żelaza o żelazo, podmiotem właściwym jest wyraz: szczęk [...].

Oprócz podmiotu logiczno-gramatycznego i logicznego rozróżniać jeszcze należy podmiot gramatyczny. Podmiot taki wprawdzie stoi w mianowniku i łączy się gramatycznie z orzeczeniem (lub jego zasadą), nie oznacza jednak przedmiotu, o którym jest mowa w zdaniu. Na przykład Zagrzmiały | tysiące oklasków. Jasną jest rzeczą, że pojęcie, zawarte w orzeczeniu, odnosi się tutaj nie do wyrazu tysiące, lecz oklasków, podmiotem przeto logicznym jest tu wyraz oklasków, wyraz natomiast tysiące jest podmiotem tylko gramatycznym.

Podmiot m IV, D. -u, Ms. -ocie 1. jęz. «część zdania, o której się w zdaniu orzeka»: [...] ∆ Podmiot gramatyczny «podmiot wyrażony w mianowniku». [...] // L.