Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

strona bierna

Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)
  • Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
EJP 1991, 337 Definicja współczesna

Strona jest kategorią gramatyczną czasownika, wyrażającą stosunek między podmiotem i dopełnieniem a orzeczeniem zdania. [...] Przy orzeczeniu w stronie biernej podmiotem jest pacjens, agens dopełnieniem dalszym wyrażonym przez konstrukcję przez + D.

Cytaty

Stroną słowa nazywamy sposób wyrażania czynności ze względu na podmiot zdania. Rozróżniamy:

1) stronę czynną, gdy podmiot zdania sam działa, czyli wykonywa czynność, wyrażoną w orzeczeniu; np. ojciec wychowuje syna; ogrodnik posiał kwiaty itp. 2) stronę bierną, gdy podmiot zdania doznaje działania od innego przedmiotu; np. przestępca został ukarany; łąka była skoszona itp.

Oprócz form prostych, strona czynna słowa posiada jeszcze formy złożone albo opisowe, do których należą: 1) czas przeszły (byłem, widziałem); 2) czas zaprzeszły (zrobiłem był, przyrzekł był); 3) czas przyszły słów niedokonanych (będę bić, będę pisał); 4) tryb warunkowy (poszedłbym, byłbym wziął); oraz wszystkie formy strony biernej słowa.

Strona bierna słowa ma w języku polskim postaci złożone z odpowiednich form słowa być i z imiesłowu przeszłego biernego na -ny lub -ty; np.

Bezokolicznik: być ranionym, być zajętym

Czas teraźniejszy: jestem, -eś raniony, zajęty, -a, -e [...].

Powiązane terminy