Historical Dictionary
of Grammatical Terms online

Quotations 5 items  Cas 1797     Von der Wortfolge   

Clear
Wortfolge, Cas/1797, p. 408

Was also die Freyheit der Poln. Sprache in ihrer Wortfolge betrifft, so kann sowohl das Subject als das Prädicat, das Zeitwort, das Hauptwort und das Beywort, wie auch eingeschaltete Umschreibungen, die von mancherley Umständen hergenommen sind, bald vorne - bald ans Ende - bald in die Mitte gesetzt werden. Wir wollen das Beyspiel ais der Nationa=Grammatik entlehnen, welche dasselbe behauptet. 1. Dawid zabił Goliata darf sechsmal versetzt werden, da hier doch ein Subjekt, Prädicat und Object vorhanden ist.

[Jeśli chodzi o swobodę w szyku wyrazów w polszczyźne, to zarówno podmiot, jak i orzeczenie, czasownik, rzeczownik i przymiotnik, jak również włączone peryfrazy, wzięte z różnych okoliczności, mogą występować raz na początku, raz na końcu, raz w środku. Z Gramatyki narodowej, która to samo twierdzi, zaczerpniemy tu przykład. 1. Dawid zabił Goliata można sześć razy przestawiać, bo występują tu podmiot, orzeczenie i dopełnienie.]
Zeitwort, Cas/1797, p. 411

Bey Fragen pflegt der Pole, wenn nach dem Daseyn, Wahrheit und Würklichkeit gefragt wird, keine fragende Nebenwörter, sondern das Zeitwort und Prädicat dem Subject vorzusetzen. Będzie dziś Ociec w Domu?

[W pytaniach o występowanie, prawdę i rzeczywistość Polacy nie używają przysłówków pytających, tylko stawiają czasownik (łącznik) i orzecznik przed podmiotem. Będzie dziś Ociec w Domu?]
Zeitwort, Cas/1797, p. 412

Nebenwörter, und zwar fragende, wie auch das Niech, thut man am sichersten, vorne an zu setzen, wenigstens müssen sie allemal vor dem Zeitworte stehen.

[Przysłówki, mianowicie pytające oraz słówko "niech", najlepiej stawiać na początku, a już na pewno zawsze przed czasownikiem (przeczeniem, łącznikiem).]
Periode, Cas/1797, p. 414

Man hat hierbey daher überhaupt zu sehen, von welcher Natur die zu übersetzende Periode sey. Ist sie aus mehreren Sätzen zusammengesetzt [...]?

[Trzeba sprawdzić, jakiej natury jest tłumaczony okres. Czy składa się z kilku zdań [...]?]
Copula, Cas/1797, p. 417

Dann aber gebe man Acht, [...] ob auch die Copula (das Verbum być) fehle, weil sie der Deutsche nicht entbehren kann.

[Należy zwrócić uwagę, [...] czy nie brakuje łącznika (czasownik "być"), bez którego Niemiec nie może się obyć. ]