Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imię pospolite

Język: polski
EJO 1999, 52 Definicja współczesna

Appellativum (imię pospolite, nazwa pospolita). Wyrażenie rzeczownikowe nadające się do pełnienia funkcji predykatywnej, czyli takie, za pomocą którego można orzekać coś o dowolnym przedmiocie należącym do jego zakresu. A. są zatem nazwy mające zarówno denotację, jak i konotację, np. dom, wyspa, miasto, filozof, poeta, uczony, prezes. A. należą do jednego z dwóch podzbiorów, jakie się wyróżnia w obrębie kategorii rzeczownika. Drugim są imiona (nazwy) własne [...].

Cytaty

Roma cuius qualitatis? propriae. Quia unius nomen est. Quid est nomen proprium? Quod uni tantum conuenit, własne imię. Magister cuius qualitatis? Appellativae. Quia est nomen multorum. Quid est nomen appellativum? Quod multis commune est, pospolite imię.

Imię istotné dzieli się ná Własné i Pospolité. po Fr: Propre et Appellatif.

Ártykuł determinowány przekłáda wszytkim imiónóm pospolitym, wyjąwszy owo, co Loicy zowią Individuum vagum : to jest, iż lubo jest imię pospolité, ále nie wiedzieć którą rzecz znáczącé. náp. jedęn Król, niektóry Pan [...]. Takim tedy przekłada sie ártykuł niedeterminowány.

P. Jak się dzieli Imię Istotne? O. Na własne i pospolite. [...]P. Co jest pospolite? O. Ktore o wielu rzeczach sobie podobnych mowi się, nap: człowiek, miasto; ponieważ to imie człowiek o wszystkich ludziach; miasto o wszystkich miastach mowi się.

Tak się nachylają imiona pospolite na c przyzwoite męszczyznom, jak: goniec, Nowożeniec, ettc.

[Przedimek nieokreślny] kładzie się [...] przed imionami pospolitymi, następującemi po imionach własnych, jeżeli imię pospolite oznacza rzecz należącą do rzędu wielu innych jej podobnych.

Lecz jeżeli imię pospolite oznacza rzecz jedyną w swoim rodzaju, to jest gdy żadna inna tak nazwaną być nie może, w takim razie przedimek określony zastępuje miejsce nieokreślnego, Paris, the capital of France, Paryż, stolica Francyi; London is the chief city of Britain, Londyn jest stolicą Brytanii.

Przeciwnie: gatunkowe lub rodzajowe nazwy osób lub rzeczy, mogące się odnosić do każdej istoty tego samego gatunku lub rodzaju, (uczeń, dom, koń) nazywają się imionami pospolitemi.

Tylko w obcych imionach własnych, niespolszczonych, zachowujemy podwójne głoski: np. Pallas, Apollo, Pirrhus, Mekka, Otto — i w niektórych obcych [imionach] pospolitych np.; netto, brutto, itp.