Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imię pospolite

Język: polski
EJO 1999, 52 Definicja współczesna

Appellativum (imię pospolite, nazwa pospolita). Wyrażenie rzeczownikowe nadające się do pełnienia funkcji predykatywnej, czyli takie, za pomocą którego można orzekać coś o dowolnym przedmiocie należącym do jego zakresu. A. są zatem nazwy mające zarówno denotację, jak i konotację, np. dom, wyspa, miasto, filozof, poeta, uczony, prezes. A. należą do jednego z dwóch podzbiorów, jakie się wyróżnia w obrębie kategorii rzeczownika. Drugim są imiona (nazwy) własne [...].

Cytaty

Imiona Pospolite [...] kładą się w 3cim przypadku, na przykład. [...] Il est allé à la maison [...] Poszedł do domu.

[Nomen] Appellativum. [Imie] Pospolite.

Wszystkie imiona rzecz. dwojakiego są gatunku [...]: 2) pospolite czyli ogólne, któremi rodzaj cały lub gatunek rzeczy nazywamy, czyli które znaczą wiele rzeczy jednegoż gatunku, np. miasto, kraj rzéka, jezioro, góra.

Imiona szczególne mogą się brać w znaczeniu[imion] pospolitych czyli ogólnych, a te nawzajem w znaczeniu tamtych, np. Cycero polski zamiast mówca tak sławny w Polsce, jak u Rzymian był Cycero; ojciec poetów zamiast Homer, który najdawniejszym i najsławniejszym jest z poetów.

Cokolwiek bądź, słowo góra powinno się pisać przez literę zwyczajną. Jeżeli bowiem jest słowem oddzielném, uważać je wypada za imię pospolite: góra Łysa, góra Babia, równie jak morze Czarne, morze Czerwone.

IMIONA własne; ich powstanie, 469. Urabiano je z imion pospolitych, 473.

Za pośrednictwem pogłosu z s poprzedzającą spójką i urábiają się jimiona rodowe zwłászcza szlachty ruskiéj […]; lecz jimiona pospolite zamiást s z urábiają się s pogłosem c [...].

Każdy rzeczownik [jako wyraz który oznacza imię], może być: 1. imieniem własnem, np. Jan, Piotr, Paweł, Józef, Wisła, Karpaty, San, Kraków, Galicya itd., to jest imieniem, które służy jednej tylko osobie lub rzeczy; 2. imieniem pospolitem, np. człowiek, poeta, rzeka, miasto; 3. imieniem zbiorowem, np. szlachta, wojsko, zboże, pieniądze itd., to jest imieniem, które oznacza cały ogół osób lub rzeczy; 4. imieniem jednostkowem, np. szlachcic, ułan, grosz, ziarno itd., to jest imieniem, które oznacza tylko jedną, pojedynczo uważaną osobę lub rzecz.

Przeciwnie: gatunkowe lub rodzajowe nazwy osób lub rzeczy, mogące się odnosić do każdej istoty tego samego gatunku lub rodzaju, (uczeń, dom, koń) nazywają się imionami pospolitemi.

Tylko w obcych imionach własnych, niespolszczonych, zachowujemy podwójne głoski: np. Pallas, Apollo, Pirrhus, Mekka, Otto — i w niektórych obcych [imionach] pospolitych np.; netto, brutto, itp.