Historical dictionary
of grammatical terms online

rodzaj żeński

Language: polski
EJP 1991, 285 Contemporary definition

Rodzaj gramatyczny jest kategorią gramatyczną obejmującą w pol. wszystkie odmienne części mowy [...]. Podstawowym kryterium, na podstawie którego dokonuje się podziału rzeczowników na klasy rodzajowe, jest więc kryterium syntaktyczne. Kryterium to pozwala na wyróżnienie w jęz. pol. co najmniej pięciu klas rodzajowych rzeczownika: 1. rzeczowniki męsko-osobowe. 2. męskożywotne. 3. męskonieżywotne. 4. nijakie. 5. żeńskie.

Quotations

Głoska ą pisze się: [...]

2) W 6tym przypadku Przymiotników i Rzeczowników liczby pojed. rodz. ż.

Głoska ę pisze się:

1) W pierwszej osobie we wszystkich formach czasowania; wyjąwszy pierwszą formę, np. daję, piszę; (w 3ciej osobie pisze się e, np. daje, pisze.) 2) W 4tym przypadku Rzeczowników r. ż. l. pojed., np. matkę, siostrę, mowę.

(Rodzaj żeński.)

N. Ona.

(Rodz. żeński)

Czyja?

Niektóre Przymiotniki rodzaju żeńsk., mają 4ty Przypadek L.p na ę, np moję, twoję.

Rzeczowniki dzielą się na trzy rodzaje, na [rodzaj] męzki, żeński, i nijaki, a to podług swego znaczenia i zakończenia.

(Rodz. ż.) byłam

Rodz ż. byłam była.

W rodz. żeńsk. gdybym była znana, w rodz. n. gdybym było znane i t. d.

Żeński rodzaj, genus foemininum.

Mamy w naturze dwa rodzaje: męski, np. ojciec, syn; niewieści czyli żeński, np. matka, córka. Tęż samę płeć upatrzoną w źwierzętach i w imionach ich wydajemy, np. wół, krowa. Do tych dwóch rodzajów dodaje się trzeci nazwany nijakim, tj. ani męskim, ani żeńskim, który wypływa z myśli naszéj, kiedy myślimy o jakiéj rzeczy bez względu na jéj płeć, np. dziecię, kurczę, bydło.

Gdy zaś wiele jest rzeczowników różnego rodzaju i liczby, natenczas jeżeli rzeczowniki są, żywotne ludzkie; wtedy przymiotnik zgadza się z rodzajem przedniejszym. Rodzaj męzki jest przedniejszy niż żeński, a żeński niż nijaki np. ojciec i matka dobrzy, siostra i dziecię dobre.

Daléj na różnicę odmian końcowych w skłońnikowaniu wpływa płeć istot żyjących np. człowiek, niewiasta, koń, klacz i istot nierozwiniętych, niedoskonałych np. dziecię, źrzebię. Którym płciom w grammatyce nadano nazwy: rodzaj męzki, żeński, nijaki.

Trzy są rodzaje Rzeczowników w liczbie pojedynczéj: męzki, żeński i nijaki.

Ogólnie Rzeczownik jest rodzaju żeńskiego, kiedy oznacza przedmiot płci żeńskiej, albo gdy ma zakończenie żeńskie, tj. samogłoski a, i, lub spółgłoski cienkie.

W szczególności atoli rodzaju żeńskiego dla zakończenia są Rzeczowniki na spółgłoski cienkie.

Kiedy zamiast który mówimy rzeczownikowym krojem: któren, wtedy i Biernik l. poj. rodz. żeńs. powié się z końcówką rzeczownikową: którę zamiast: którą.

Rodzaj [...] żeń..

Rzeczowniki mają trzy rodzaje: rzeczowniki żywotne, oznaczające płeć męzką, są rodzaju męzkiego, np. sąsiad, lew; oznaczające płeć żeńską, są rodzaju żeńskiego: służąca, kura; oznaczające zaś młode pokolenie, są rodzaju nijakiego: [...] kurczę.

Rzeczowniki rodz. żeń. z zakończeniem samogłoskowem mają w ogóle w 4-ym przypadku liczby pojedyń. ę.

Польскія существительныя имѣютъ три рода: мужскій męzki, женскій żeński и средній nijaki. Родъ именъ существительныхъ познается по значенію предметовъ, или по окончанію именъ.

ЖЕНСКІЙ РОДЪ - RODZAJ ŻEŃSKI

Rodzaj męski, żeński i nijaki. Odmiana męskoosobowa i rzeczowa rzeczowników w liczbie mnogiej.