Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rodzaj nijaki

Język: polski

Cytaty

Anglicy mają trzy rodzaje męzki, żeński i nijaki. [...] Kiedy [...] rodzaju nie wyrażamy, jako też rzeczy nieżywotné należą do rodzaju nijakiégo.

Rodzaje męzki i żeński wyrażamy pospolicie przez te zaimki he on, she ona, a ich przymioty przez his jégo, her jéj, their ich, a rodzáj nijaki przez it to, przymioty zaś jego przez its tégo, their ich.

Głoska ę pisze się: [...]

3) W pierwszym przypadku l. p. rodz. n. tych Rzeczowników, które w drugim przypadku l. p. syllabę nia albo cia przyjmują, np. imię, imienia; ramię, ramienia; zwierzę, zwierzęcia; kurczę, kurczęcia.

(Rodzaj nijaki.)

N. Ono.

(Rodz. nijaki)

Czyje?

Rzeczowniki dzielą się na trzy rodzaje, na [rodzaj] męzki, żeński, i nijaki, a to podług swego znaczenia i zakończenia.

Nijaki rodzaj, genus neutrum.

Mamy w naturze dwa rodzaje: męski, np. ojciec, syn; niewieści czyli żeński, np. matka, córka. Tęż samę płeć upatrzoną w źwierzętach i w imionach ich wydajemy, np. wół, krowa. Do tych dwóch rodzajów dodaje się trzeci nazwany [rodzajem] nijakim, tj. ani męskim, ani żeńskim, który wypływa z myśli naszéj, kiedy myślimy o jakiéj rzeczy bez względu na jéj płeć, np. dziecię, kurczę, bydło.

Wszystkie zaś imiona nieżywotne, a nawet stworzeń żyjących, w których płci wyraźnie rozpoznać nie można, lub na których płęć nie zwraca się uwaga, nie należą ani do jednego ani do drugiego rodzaju, to jest krócéj mówiąc, są rodzaju rzeczowego czyli niejakiego.

Całe wyrażenia, tudzież słowa i przysłówki będące przedmiotem zdania, uważają się za rzeczowniki rodzaju nijakiego, liczby pojedyńczéj; zgadzając więc z niemi słowo lub przymiotnik, trzeba je kłaść w tymże rodzaju i liczbie.

Rzeczowniki mają trzy rodzaje: rzeczowniki żywotne, oznaczające płeć męzką, są rodzaju męzkiego, np. sąsiad, lew; oznaczające płeć żeńską, są rodzaju żeńskiego: służąca, kura; oznaczające zaś młode pokolenie, są rodzaju nijakiego: [...] kurczę.

Nijaki, p. rodzaj.

Rodzaj wyrazów: ★męski (masculinum), ★żeński (femininum) i ★nijaki (neutrum). W liczbie mnogiej też ★męsko-osobowy (pilni chłopi orali) i ★rzeczowy (pilne chłopy orały).