terminów gramatycznych online
przypadek drugi fleksja, = dopełniacz
Cytaty
Drugi przypadek Czyj? od zaimka Kto? ma trzy rodzaje, i przypadkuje się, jak następuje.
Wielu kończą 2gi przyp. l. m. na y, np. żołnierzy, ale to jest nie potrzebny wyimek, lepiej jest więc żołnierzów.
2gi przypadek u imion rzeczy żywotnych, oprócz woł, bawół, kończy się na a.
Ale jednakże przy używaniu tego prawidła trzeba mieć wzgląd na jaśność i dobre brzmienie: dlatego chleby ma przypadek 2gi liczby mnogiej nie chleb, lecz chlebów, aby rozróżnić do przypadku 1go liczby pojedynczej.
Plato, Cycero, Kato, przyjmują w 2gim przypad. syllabę na.
Te imiona rodzaju nijakiego, które w drugim przyp. l. p, przyjmują syllaby nia albo cia , powinne bydź w I wszym przyp. pisane przez ę, dla różnicy od tych, które syllab nia albo cia nie przyjmują.
2gi przypadek nazywa się: Posiadacz, a kładzie się na pytanie: kogo? czego? lub: czyj? czyja? czyje?.
Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.
Przypadek drugi odpowiada na pytanie: kogo? czego? lub czyj? czyja? czyje? Drugi przypadek jest albo dopełniaczem, albo udziałkowym, albo ujemnym, albo oznacza przyczynę lub oddziaływania.
Podług przymiotnika dobra" [odmieniają się]: a) nazwiska żon na owa: bratowa, królowa, Radziwiłłowa, b) nazwiska wsi i miast na — owa: Brzozowa, Kolbuszowa. [...] c) nazwy wsi i miast, będące zwykłymi przymiotnikami na — a: Biała, Dobra, Wesoła, Wyżna; (2 p.) do (2) Białej, Wyżnej; (7 p.) w Białej, źle: w Biały.
Różnica formy jest różnicą w znaczeniu: akty (actus) wiary, tragedyi, akta (actum, papiery urzędowe; w 2. p. aktów (nie akt) bez różnicy znaczenia; organy (na chórze), organa n. p. wzroku, słuchu.
Zakończenie — ów — y (i) w 2 . przyp. l. mn. rzeczowników męskich.
W zakończeniu na „ów” 2 p. l. m. rzecz. męskich: synów, domów, krajów, mowców, ojców (dom), Wojciechów (las).
W 2 przyp. l. m. rzeczowników żeńskich na a i nijakich na e: broda - bród [...] pole - pól i t. d.
u w końcówkach mają w II. przyp. l. p. r. m. rzeczowniki [...] umysłowe, nazwy pojęć oderwanych, jak np. umysłu, rozumu, talentu, przypadku, gniewu, żalu itp.
W II. p. l. p. i l. mn. rzecz. r. ż. na ja mają końcówki ji: tej kolonji i tych kolonji itd.
Przypadek 2-gi tworzy się za pomocą przyimka de, który oznacza też to, co polskie od (od kogo?), z (czego?), (o kim?); na prz.: o livro de João — książka Jana; a vida de Christo — życie Chrystusa; [...].
Przypadek 2-gi (kogo, czego) zastępuje się przyimkiem de, n. p. Jana — de João, kałamarza - do tinteiro; o vestido do criao (ubranie służącego).