Historical dictionary
of grammatical terms online

przypadek czwarty biernik

Language: polski

Quotations

Czwarty przypadek stoi na pytanie kogo? co?.

IV. Przypadek.

Sześć jest główniejszych powodów, dla których kładzie się przypadek 4ty.

Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.

Przypadek 4-ty pokazuje osobę lub rzecz, na którą spływa działanie przypadku 1. np. dziecko zjadło jabłko. [...] Przypadek 4-ty odpowiada na pytanie kogo? co?.

Całkowita deklinacya rzeczownika ojciec tak się nam przedstawi:

W liczbie pojedyńczéj:

Przypadek 1: (kto?) ojciec [...]

,, [przypadek] 4: (kogo?) ojca [...].

Mamy przyimki, rządzące przypadkiem II-gim, są także takie, które rządzą III-cim, IV-tym, VI-tym, albo VII-ym.

Rzeczownik złożony z przymiotnika stojącego w I-szym przypadku i z rzeczownika, odmienia się w obu częściach składowych wedle właściwych im prawideł; np. I i IV przyp. Krasnystaw (miasto w Lubelskiem), ma: II p. Krasnego|stawu, IIIp. Krasnemu|stawowi, V p. Krasny|stawie! VI p. Krasnym|stawem, VII p. w Krasnym|stawie.

Błędnie używają niektórzy go zamiast je, w IV-ym przypadku liczby pojedyńczéj na rodz. nijaki.

(Rzecz, r. ż. na ość mają w I., IV. i V, p. l. m. i, tudzież pewna grupa rzecz. jak: brwi, chęci, części, gęsi [...]).

W [...] IV. przyp. zaś mamy odwrotnie późniejsze i po k g zamiast y: żaki, wrogi itp. (żaky, wrogy)

Przypadek 4-ty jest równy przypadkowi pierwszemu, na prz.: vejo o homem – widzę człowieka; chama as filhas – zawołaj córki!

Przypadki 1-y, 4-y i 5-y nie mają przyimków, n. p. Deus (Bóg), ó Deus (o Boże).