terminów gramatycznych online
cyrylica
Język: polski
Geneza: od imienia Cyryl
- Główne przepisy: Łoś/1918
- Przedmowa: Oż/1883
- Przedmowa do Gramatyki: Malin/1869
- Rozwikłanie i rozwiązanie trudności: Oż/1883
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
- Słownik, t. 2: H-M: SW/1900-1927
- Słownik, tom I (A-C): Dor/1958–1969
- Wstęp: Kr/1897
- Wstęp do Głosowni. - Język słowiański i jego narzecza. - Abecadło wszechsłowiańskie. - Podział mowy odnośnie do Głosowni.: Malin/1869
Cyrylica. Pismo słow., utworzone na przełomie IX i X w. w płn.-wsch. Bułgarii (Presław) prawdopodobnie przez jednego z uczniów św. św. Cyryla (Konstantego) - stąd nazwa, i Metodego.
Cytaty
[...] Ponieważ św. Cyryl tego tylko języka, który sám jeden był s pomiędzy wszystkich piśmiennie wyksztáłcony, mógł użyć i użył do przekładu pisma św., przeto język ten od czasów św. Cyryla ludy słowiańskie, do wiary chrześcijańskiéj nawrócone, nazywały Cyrylicą, którą to názwę w wieku 16tym przeniesiono na Rusi na grecko-słowiańskie abecadło, urządzone przez św. Klemensa [...].
[...] I w takim to niekorzystnym położeniu w stosunku do Gramatyki znajdują się wszystkie abecadła słowiańskie, od Głagolicy i Cyrylicy począwszy, aż do naszego obecnego, w gruncie rzeczy Seklucyjanowego abecadła polskiego, ze wszystkich nájniedogodniejszego dlá umiejętności językowéj [...].
Zwolenników we wszystkich narodach ma najwięcej i s czasem może łacińskie litery zastąpią miejsce starodawnych nie wyraźnych krętych liter gotyckich, głagolicy, kirylicy, armeńskich, chińskich i t. d.
Jory cieńkie też same pozostały w wymowie, grube zaś usunęło przyjęte u nas abecadło łacińskie, skąd mamy wielką dogodność dla swej pisowni, jakiej Cyrilica, ani inne nie dałyby nam tego.
Najdawniejsze z nich pochodzą z początku lub z połowy wieku XI-go, jak: Ewangielje Ostromira, pisane abecadłem słowiańskim, cyrylicą; rękopis Fryzyngieński— pismem łacińskim, kodeks Zografski, kodeks Marjański— pismem głagolickim, i inne.
Kirylica, y, blm. = Cyrylica
Cyrylica, y, blm. alfabet słowiański, którego wynalezienie przypisują św. Cyrylowi. <Od imienia Cyryl>
Przepisy o transkrypcji wyrazów, należących do języków słowiańskich, posługujących się cyrylicą, są tymczasowe.
Cyrylica żII «alfabet używany w części zabytków staro-cerkiewno-słowiańskich, we wczesnym piśmiennictwie południowosłowiańskim i wschodniosłowiańskim oraz w słowiańskich księgach liturgicznych, oparty na greckiej majuskule»: Słowianie wschodni i południowi piszą tzw. cyrylicą, która jest zmodyfikowanym alfabetem greckim. SŁOŃ. Hist. 5. [...] // SW <Cyryl, imię domniemanego twórcy alfabetu staro-cerkiewno-słowiańskiego>.