Historical dictionary
of grammatical terms online

liczebnik

Language: polski
EJO 1999, 337-338 Contemporary definition

Liczebnik. Wyraz o funkcji wskaźnika ilości (liczby) przedmiotów, kolejnego miejsca w zbiorze przedmiotów.

Quotations

Nazwa: Liczeb-nik od Przymiotnika liczebn-y niby mieści w sobie pomysł możności być policzonym; dla tego słowo liczbow-e właściwéj Liczbow-ni-kiem nazywać.

I tak w wyrażeniu „kupiłem trzy tylko książki" przysłówek tylko położony przy liczebniku trzy, którego jest okréśleniem, czyni myśl niewątpliwą.

Liczebnik jest to część mowy odmienna, która służy do liczenia przedmiotów, która oznacza ilość przedmiotów lub ich porządek, np. jeden, trzy; dziesiąty, dwudziesty piąty.

Liczebnik odmienia się przez rodzaje, liczby i przypadki.

Liczebniki, inaczej liczbowniki, wyrażają bądź ilość czyli liczbę przedmiotów, jak: "jeden" tydzień, dwa dni, dwie godziny, trzy domy, dziesięć korcy, czterdzieści tomów, i t. p. i te nazywamy liczebnikami głównem; bądź porządek, według którego przedmioty po sobie następują; np. pierwszy tydzień, drugi dzień, druga godzina, trzeci dom, dwudziesta wiosna, setna rocznica, i t. p., i te noszą nazwę liczebników porządkowych.

Liczebnik jeden, jedna, jedno ma odmianę podług deklinacji zaimkowej.

W języku portugalskim rozróżnia się dziesięć części mowy (partes do discurso):

1.rzeczowniki — substantivos, [...]

5.liczebniki — nomes numeraes [...].

Liczebniki porządkowe i ilościowe (główne, ułamkowe, zbiorowe, wielorakie, mnożne) oznaczone i nieoznaczone.

Przymiotniki określające dzielą się na:

1) Przedimkowe (articulares), [...].

7) Liczebniki (numeraes), o których mowa w następnej lekcji.

Liczebniki (numeraes).

Są to słowa, któremi oznaczamy liczbę osób lub rzeczy. Dzielą się w portugalskim języku na: Główne (cardinaes):

um, uma - jeden, no, na

dois, duas - dwaj, dwa, dwie

Liczebniki (numeralia) ★oznaczone i ★nieoznaczone: a)porządkowe (ordinalia), b)ilościowe: 1) ★główne (cardinalia), 2) ★ułamkowe, 3) ★zbiorowe, 4) ★mnożne, 5) ★wielorakie.

II. Wyrazy jako całości ze względu na znaczenie (części mowy):

A. Wyrazy ★samodzielne: 1. imiona (nomina): a) ★rzeczownik (substantivum), b) ★przymiotnik (adiectivum), c) ★liczebnik (numerale).