Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

liczebnik

Język: polski
EJO 1999, 337-338 Definicja współczesna

Liczebnik. Wyraz o funkcji wskaźnika ilości (liczby) przedmiotów, kolejnego miejsca w zbiorze przedmiotów.

Cytaty

Nazwa: Liczeb-nik od Przymiotnika liczebn-y niby mieści w sobie pomysł możności być policzonym; dla tego słowo liczbow-e właściwéj Liczbow-ni-kiem nazywać.

I tak w wyrażeniu „kupiłem trzy tylko książki" przysłówek tylko położony przy liczebniku trzy, którego jest okréśleniem, czyni myśl niewątpliwą.

Liczebniki są to takie wyrazy, które służą do oznaczenia ilości czyli liczby osób lub rzeczy, albo też porządku, w jakim osoby lub rzeczy liczebnie po sobie następują, np. pięć koni, dziesięć książek, dwadzieścia drzew; pierwszy uczeń, szósty dom, dwudziesty dom. Liczebniki dzielą się na oznaczone i nieoznaczone.

Takie części mowy, które oznaczają liczbę osób lub rzeczy, albo też, w jakim porządku one po sobie następują, nazywają się liczebniki.

Liczebniki porządkowe i ilościowe (główne, ułamkowe, zbiorowe, wielorakie, mnożne) oznaczone i nieoznaczone.

Liczebniki (numeralia) ★oznaczone i ★nieoznaczone: a)porządkowe (ordinalia), b)ilościowe: 1) ★główne (cardinalia), 2) ★ułamkowe, 3) ★zbiorowe, 4) ★mnożne, 5) ★wielorakie.

II. Wyrazy jako całości ze względu na znaczenie (części mowy):

A. Wyrazy ★samodzielne: 1. imiona (nomina): a) ★rzeczownik (substantivum), b) ★przymiotnik (adiectivum), c) ★liczebnik (numerale).

Najczęściej chyba spotykamy się z liczeniem, tzn. oznaczaniem ilości osób, rzeczy, w ogóle przedmiotów. Do tego celu służy liczebnik.