terminów gramatycznych online
samogłoska głoska
Geneza: od łac. vocales
Samogłoski. Głoski, dla których jedynym źródłem dźwięku są (quasi-)periodyczne drgania wiązadeł głosowych: wobec braku przeszkody w jamach nasady przy wymawianiu samogłosek ma miejsce względnie swobodny przepływ przez kanał głosowy wprawionego w drgania strumienia powietrza. Samogłoska jest więc zmodulowanym przez układ rezonatorów nasady tonem krtaniowym.
Cytaty
Samogłoski brzmią same jedne bez żadnych spółgłosek. Jest ich w polskim Języku 10, to iest: a ą e ę i j o ó u y.
O dobrej wymowie niektórych głosek. Co się tyczy samogłosek.
Przeszły [imiesłów] formuje się zawsze z trzeciej osoby l.p. czasu przeszłego, trybu oznajm. a to tym sposobem: Jeżeli po ł stoi samogłoska, w tedy zamienia się ł na wszy, np. znał, znawszy; mówił, mówiwszy; a jeżeli zaś przed ł stoi spółgłoska, wtedy ł się zostaje i dodaje się do niego szy, np. darł, darłszy; przyszedł, przyszedłszy.
Samogłoska, Vocalis.
Samogłoski tak nazwane, że ja same wymówić można, są brzmienia głosowe nieodbite, a zatém mogące mieć pewną trwałość, jakiemi są: a, ą, e, ę, i, y, o, u.
Samogłoski dzielą się na: grube: a, y, o, u. pośrednie: e. cienkie: i. nosowe: ę, ą.
Samogłoski albo są otwarte, albo ściśnione.
Samogłoska, jest to znak dla wyrażenia samego głosu, wyrobionego płucami, bez pomocy innego narzędzia mowy. Samogłosek mamy dziesięć: a, e, o, u, i, y; ą, ę; é, ó.
[…] Również we środku wyrazów: kona i konia, w pierwszym wyrazie n jest spółgłoską twardą, a w drugim miękką (ń), jednak się nie kreskuje, bo się znajduje przed samogłoską a […].
Projekt Rady Szkolnej zmierzał do radykalnej reformy w sprawie pisowni imion własnych ze świata starożytnego. Stawiając ogólną zasadę: „zatrzymać pisownię oryginału, chyba wyraz zupełnie spolszczony, jak n.p. Cezar, A teny“, kazał „nazwiska greckie pisać we formie łacińskiej (Pisistrates, Alcibiades)“, łacińskie zaś „we formie łacińskiej, o ile nie zostały spolszczone (Vergilius ale Wergiliusz), zostawić q i x (Quintilian, Xenofon) a s nietylko po spółgłosce (Persefona), lecz także między samogłoskami (Pausanias)".
I. Pisownia samogłosek. 1. é zaniechać zupełnie, a pisać wszędzie e, np.: Andrzej, dobrodziej, kolej, mleko, ser, ulewa, sierota, siekiera, mniej; zachować jednak é w wydaniach poetów, gdzie tego wymaga rym.
Co do rozdzielania wyrazów zatrzymać z Gramatyki szkolnej Małeckiego: punkt 1. (o wyrazach jednogłoskowych), 2. ( „ złożonych), i 3., żeby zgłoskę kończyć ile możności na samogłoskę.
Samogłoski są to właściwie tony, które powstają wówczas, jeżeli powietrze z płuc przechodzi przez tchawicę i krtań, a naprężone struny głosowe wydają dźwięczne drgania; od formy zaś, jaką jama ustna przybiera, zależy wymówienie tej lub owej samogłoski; np. a, e, i, o, u, y.
Samogłoska o sposobem wymawiania zbliża się do u; samogłoska zaś e zbliża się do i.