Historical dictionary
of grammatical terms online

liczebnik zbiorowy

Language: polski
EJP 1991, 187 Contemporary definition

Liczebniki zbiorowe, podobnie jak główne, wskazują na ilość obiektów.

Quotations

Liczebniki dzielą się na: 1. Główne. 2. Porządkowe. 3. Ułamkowe. 4. Zbiorowe. 5. Stosunkowe.

Br/1848, p. 99 Definition

Liczebniki zbiorowe są: Dwójka, trójka, czwórka, piątka, szóstka, siódemka, ósemka, dziewiątka, dziesiątka [...]. Te liczebniki mają spadkowanie rzeczowników, wymagają zatém drugiego spadku rzeczowników obok będących.

Do liczebników zbiorowych można także policzyć rzeczowniki, które oznaczają pewną ilość przedmiotów. Takiemi rzeczownikami są: Tuzin, cetnar […].

[...] Według niektórych gramatyków, takowych liczebników: dvoje, oboje, troje itd. używámy pospolicie przy wyliczaniu jistót młodych oznaczonych rzeczownikami rodzaju nijakiego [...], ale też te liczebniki oznaczają jistoty obojéj płci, a zatym pod pewnym względem różnorodne [...]. Jakkolwiekbądź, zdaje mi się, słusznie gramatycy nasi liczebniki dvoje, oboje, troje, pęćoro itd. nazywają zbiorowemi, które z jistoty swojéj są wyrazami pochodnemi [...].

W dawnej polszczyźnie były liczebniki zbiorowe: dwój, dwoja, dwoje, obój, oboja, oboje; trój, troja, troje; czwór (i czwory), czwora, czworo, i t. d. [...] Z tych form dawnych w dzisiejszym języku pozostały tylko formy rodzaju nijakiego: dwoje, oboje troje, czworo, pięcioro i t. d., które używają się jako rzeczowniki rodzaju nijakiego i wymagają po sobie rzeczownika w dopełniaczu.

Liczebniki (numeralia) ★oznaczone i ★nieoznaczone: a)porządkowe (ordinalia), b)ilościowe: 1) ★główne (cardinalia), 2) ★ułamkowe, 3) ★zbiorowe, 4) ★mnożne, 5) ★wielorakie.

Zbiorowe, p. liczebniki; p. rzeczowniki.

Kl/1939, p. 76 Definition

Liczebnik zbiorowy, np. pięcioro dzieci, troje skrzypiec, dziesięcioro przykazań.