of grammatical terms online
liczebnik zbiorowy
Liczebniki zbiorowe, podobnie jak główne, wskazują na ilość obiektów.
Quotations
Liczebniki dzielą się na: 1. Główne. 2. Porządkowe. 3. Ułamkowe. 4. Zbiorowe. 5. Stosunkowe.
Liczebniki zbiorowe są: Dwójka, trójka, czwórka, piątka, szóstka, siódemka, ósemka, dziewiątka, dziesiątka [...]. Te liczebniki mają spadkowanie rzeczowników, wymagają zatém drugiego spadku rzeczowników obok będących.
Do liczebników zbiorowych można także policzyć rzeczowniki, które oznaczają pewną ilość przedmiotów. Takiemi rzeczownikami są: Tuzin, cetnar […].
Liczebniki [...] zbiorowe są te, które oznaczają pewny zbiór rzeczy, te kończą się rozmaicie, np. para, czwórka, dziesiątek.
[...] Według niektórych gramatyków, takowych liczebników: dvoje, oboje, troje itd. używámy pospolicie przy wyliczaniu jistót młodych oznaczonych rzeczownikami rodzaju nijakiego [...], ale też te liczebniki oznaczają jistoty obojéj płci, a zatym pod pewnym względem różnorodne [...]. Jakkolwiekbądź, zdaje mi się, słusznie gramatycy nasi liczebniki dvoje, oboje, troje, pęćoro itd. nazywają zbiorowemi, które z jistoty swojéj są wyrazami pochodnemi [...].
Liczebniki są [...]: zbiorowe, pokazujące nam zbiór osób lub rzeczy, których rodzaju albo nie wiemy, albo odróżniać nie chcemy, jeżeli jest dwojaki.
Tak oznaczone jak i nieoznaczone liczebniki ze względu na ich znaczenie są: a) zbiorowe, oznaczające zbiór istot jednego gatunku, ale różnego rodzaju pod względem gramatycznym, t.j. jedne męzkie a drugie żeńskiego rodzaju […]; b) ilorakie czyli gatunkowe, wskazujące liczbę gatunków jakiéj istoty, na pytanie iloraki? wieloraki? [...]; c) wielokrotne czyli częstotliwe, oznaczające powtarzanie rzeczy i czynności, na pytanie ilokrotny? [...]; d) podziałowe, oznaczające równy podział istot [...].
W dawnej polszczyźnie były liczebniki zbiorowe: dwój, dwoja, dwoje, obój, oboja, oboje; trój, troja, troje; czwór (i czwory), czwora, czworo, i t. d. [...] Z tych form dawnych w dzisiejszym języku pozostały tylko formy rodzaju nijakiego: dwoje, oboje troje, czworo, pięcioro i t. d., które używają się jako rzeczowniki rodzaju nijakiego i wymagają po sobie rzeczownika w dopełniaczu.
Polskie liczebniki zbiorowe (na prz.: dwoje, troje, czworo i t. d.) tłomaczy się przez rzeczowniki główne, na prz.: tres animaes (trzy zwierzęta, troje zwierząt).
Liczebniki porządkowe i ilościowe (główne, ułamkowe, zbiorowe, wielorakie, mnożne) oznaczone i nieoznaczone.
Ze względu na znaczenie dzielimy liczebniki na: 1. porządkowe (pierwszy, wtóry, setny...), 2. ilościowe, z pośród których wyróżniamy: a) główne (pięć, dziesięć...), b) ułamkowe (pół, półtora, półtrzeci...), c) zbiorowe (czworo, dzisięcioro...), d) wielorakie (dwojaki, trojaki...), e) mnożne (podwójny, potrójny), 3. oznaczone (dziesięć, ośmnaście...), 4. nieoznaczone (mało, wiele, kilka...)
[Liczebniki] Zbiorowe (dual).
polskie należy tłumaczyć za pomocy liczebników głównych:
ambos (um e outro) lub os dois - dwoje, oboje
os tres - troje
os quatro - czworo
★Liczebniki (numeralia) ★oznaczone i ★nieoznaczone: a) ★porządkowe (ordinalia), b) ★ilościowe: 1) ★główne (cardinalia), 2) ★ułamkowe, 3) ★zbiorowe, 4) ★mnożne, 5) ★wielorakie.
Zbiorowe, p. liczebniki; p. rzeczowniki.
Liczebnik zbiorowy, np. pięcioro dzieci, troje skrzypiec, dziesięcioro przykazań.