terminów gramatycznych online
słowo nijakie
Cytaty
Co do znaczenia słowa są: [...] 3) Nijakie, które wyrażają prosty stan rzeczy jakiéj, bez żadnego względu na drugą np. słońce świéci, rolnik stoi.
Czwarty przypadek stoi na pytanie kogo? co? […] 6) po niektórych słowach nijakich za czynne wziętych, np. przebiegł całą Polskę […].
Słowo nijakie: bieleć, stygnąć, wyraża czynność nie rozciągającą się za przedmiot działający.
Mamy w naszym języku trzy słowa bytu: 1) być jest rzeczowné, 2) istniéć jest nijakié, 3) sstać się jest bierné.
Podział słów jest rozmaity stosownie do ich znaczenia, i tak [...].
c) Trzecie nie oznaczają żadnégo działania na drugie przedmioty, tylko prosty stan bytu, lub działania niespływającégo na nie np. Piotr spał, Jan stał, baran beczał, ja chciałem itp. i te słowa zowią się nijakiemi.
Pod względem działania dzielą się słowa na czynne, bierne, nijakie i odnośne [...]. Słowa nijakie wyrażają wprawdzie działanie, ale nie mają przedmiotu na który by działały [...].
Słowa nijakie zowią się te, które nie są ani czynne, ani bierne, to jest takie, które oznaczają stan rzeczy saméj dla siebie uważany, bez żadnego względu na rzecz inną [...] te słowa nie mają nigdy przy sobie ani wyraźnego, ani domyślnego przypadku IV, bez przyimka, np. jestem człowiek, lub jestem człowiekiem.
Krótka różnica tych trzech gatunków słów' jest taka: że słowa czynne wyrażają wzgląd czyniącego do biorącego, np. słońce oświeca ziemię. Słowa bierne wyrażają wzgląd biorącego do czyniącego, np. ziemia jest oświecona od słońca; słowa nijakie nie wyrażają żadnego względu na rzecz inną, np. słońce świéci.
Słowo nijakie nie pokazuje czynności, ale raczéj jakieś zachowanie się osób lub rzeczy bezwzględnie do drugich, i nie ma żadnego przedmiotu działania.
W § niniejszym poznaliśmy tedy sześć rodzajów słów: 1. czynne przechodnie (chwalić, kochać) 2. czynne nieprzechodnie (pomagać, ufać), 3. [słowo] nijakie (leżeć, stać), 4. zwrotne (chwalić się, leczyć się), 5. zaimkowe (bać się, przechadzać się) i 6. nieosobowe (grzmi, dnieje).
Słowa bywają: a) czynne przechodnie, kiedy oznaczają czynność, przechodzącą na kogo lub na co, np. chwalę (brata), kocham (matkę), ganię (leniwca) [...]; c) nijakie, kiedy oznaczają byt, stan lub czynność, która do niczego się nie odnosi, np.: Bóg jest, wiatr wieje, deszcz pada, obraz wisi, zegar idzie, dziecię śpi [...].
Глаголы по значенію своему раздѣляются на залоги, которые суть: [...] 2) Средній, słowo nijakie, противоположный дѣйствительному, показываетъ какое либо состояніе или дѣйствіе не переходящее на другой предметъ. Послѣ глагола средняго залога нельзя сдѣлать вопроса kogo? со? напр. iść, spać, jechać, płakać.