of grammatical terms online
łącznik w orzeczeniu
Copula (łącznik). Czasownik lub, rzadziej, luźny morfem pełniący funkcję wykładnika predykacji imiennej.
Quotations
Słowo do połączenia predykatu z podmiotem służące, łącznikiem jest nazwane.
Łącznikiem jest właściwie tylko słowo być i te, które to znaczenie być mieszczą w sobie [...].
Łącznik (copula) połącza domiot z podmiotem.
Otóż wedle téj szkoły są niezbędnemi do całości zdania: Subjectum (na wyrazy polskie nie ma zgody) attributum i copula, a więc najmniéj trzy wyrazy, — które przecież godzi się w imaginacji tworzyć dla załatania braku rzeczywistego, — czyli inném słowem godzi się urojeniem fałszować mowę. W zdaniu np. człowiek jest śmiertelny, wyraz człowiek jest subiektem (podmiotem), wyraz śmiertelny attrybutem (przymiotem), a wyraz jest, znaczy kopulę inaczej łącznik.
Zresztą pisze się nie zawsze oddzielnie: nie szczęśliwy bierze tym razem, lecz zasłużony; nie raz, nie dwa razy im to mówiłem, ale powtarzałem bez końca; nie smak o tem stanowi i t. p., zwłaszcza zaś, jeżeli zaprzeczenie odnosi się do słowa (łącznika lub orzeczenia): on nie jest szczęśliwy, nie chcąc być natrętnym [...].
§ 286. Formy czasu teraźniejszego: jeśm, jeś, jeśmy, jeście, oraz późniejsze: jestem, jesteś, jesteśmy, jesteście bywają także zastępowane w zupełności przyrostkami osobowemi: m, ś, śmy, ście, dołączanemi do któregokolwiek wyrazu w zdaniu: np. zamiast, wiemy, że jesteś sprawiedliwy, mówimy też: wiemy, żeś sprawiedliwy [...]. Przykłady podobne wskazują, że przyrostki: m, ś, śmy, ście nabrały znaczenia łącznika w zdaniu i tak dalece utożsamiły się z nim znaczeniowo, że mogą być dołączane nawet do imion w orzeczeniu zdania; np. winienem, winieneś, winniśmy.
Jeśli orzeczeniem jest imię, natenczas łączy się z podmiotem za pomocą czasownika być w jakimkolwiek czasie i trybie; czasownik ten nazywa się też w zdaniu w tym razie łącznikiem.